Berlijn, Staatliche Museen-Preussischer Kulturbesitz, Cod 78 B 12, f. 220v (detail)

Gentse Associés

Ghent Associates

Groep van Vlaamse boekverluchters, werkzaam in Gent rond 1470-1490. Deze artiesten hanteerden een stijl van verluchten die gebaseerd was op het naturalisme van de Vlaamse paneelschilders. De belangrijkste bronnen van hun artistieke inspiraties ontleenden zij aan het werk van de Weense Meester van Maria van Bourgondië en de Vlaamse paneelschilder Hugo van der Goes. De Gents-Brugse strooirand is een standaardkenmerk van de tot deze groep behorende handschriften. 

Group of Flemish book illuminators, working in Ghent around 1470-1490. These artists used a style of illuminating that was based on the naturalism of the Flemish panel painters. They derived the most important sources of their artistic inspiration from the work of the Viennese Master of Mary of Burgundy and the Flemish panel painter Hugo van der Goes. The Ghent-Bruges area is a standard feature of the manuscripts belonging to this group.
Oxford, Bodleian Library, Ms. Douce 223, f. 29v-30r

De naam “Gentse Associés” is afkomstig van Anne van Buren die in 1975 onder deze titel een aantal handschriften groepeerde waarvan zij meende dat deze noch het werk van de Meester van het Oudere Gebedenboek van Maximiliaan I noch het werk van de Weense Meester van Maria van Bourgondië waren. 

The name "Gentse Associés" comes from Anne van Buren who in 1975 grouped a number of manuscripts under this title which she believed to be neither the work of the Master of the Elder Prayer Book of Maximilian I nor the work of the Viennese Master of Mary of Burgundy.
Berlijn, Staatliche Museen-Preussischer Kulturbesitz, Cod 78 B 12

De door Brinkmann 1997 en 1998 aan de verluchter van het Berlijnse handschrift gegeven naam Berlijnse Meester van Maria van Bourgondië wordt niet algemeen gebruikt en dus verder vermeden. Overigens is Christopher de Hamel in Chicago 2018 ook niet gelukkig met de term Gentse Associés, die hij lelijk noemt en die volgens hem niet meer gebruikt zou mogen worden (Chicago 2018, p. 147).

The name Berlin Master of Mary of Burgundy given by Brinkmann 1997 and 1998 to the illuminator of the Berlin manuscript is not generally used and is therefore avoided further. Moreover, Christopher de Hamel in Chicago 2018 is also not happy with the term Gentse Associés, which he calls ugly and which he believes should no longer be used (Chicago 2018, p. 147).
Berlijn, Staatliche Museen-Preussischer Kulturbesitz, Cod 78 B 12

Basis voor de samenstelling van het aan de Gentse Associés toegeschreven werk vormden de manuscripten die door Winkler 1925 werden toegeschreven aan de Meester van Maria van Bourgondië, maar waarvan Lieftinck 1969 de toeschrijving aan deze meester verwierp. De hierna in de catalogus opgenomen werken worden genoemd in Los Angeles-London 2003, p. 179. Belangrijkste voorheen aan de Meester van Maria van Bourgondië, maar thans aan de Gentse Associés toegeschreven handschrift is het Berlijnse getijdenboek.

The manuscripts that were attributed by Winkler 1925 to the Master of Mary of Burgundy were the basis for compiling the work attributed to Ghent Associés, but of which Lieftinck 1969 rejected the attribution to this master. The works listed in the catalog below are listed in Los Angeles-London 2003, p. 179. The most important manuscript previously attributed to the Master of Mary of Burgundy, but now attributed to the Ghent Associés, is the Berlin Book of Hours.
Oxford, Bodleian Library, Ms Douce 223, f. 22v: Sint Amalberga

Zie ook onder de Weense Meester van Maria van Bourgondië en onder, de thans in ongebruik geraakte naam Meester van Maria van Bourgondië.

Catalogus

Berlijn, Staatliche Museen-Preussischer Kulturbesitz

Cod 78 B 11 getijdenboek, Gent, ca 1480

literatuur:

  • Dogaer 1987, p. 149

Cod 78 B 12 getijdenboek van Maria van Bourgondië en keizer Maximiliaan, Gent, ca 1480

Berlijn, Staatliche Museen-Preussischer Kulturbesitz, Cod 78 B 12

literatuur:

  • König 1998
  • Smeyers 1998, p. 368-369
  • Los Angeles-London 2003, nr. 38

Cambridge, Harvard University, Houghton Library

Mss TYP 443 & 443.1 Emerson-White Getijdenboek, Brugge, Valanciennes en Gent, ca 1480 verluchting door Simon Marmion, de Meester van de Houghton Miniaturen, de Gentse Associés en, voor wat betreft de ronde miniatuurtjes onder in de kalender, door de Meester van het Dresdense Gebedenboek; mogelijk de randversiering van twee tekstpagina’s op f 105 en 116 door Meester van de Sept Psaumes Allégorisés, zie aldaar) (2 losse bladen uit dit getijdenboek bevinden zich in Malibu, J. Paul Getty Museum, ms 60, en Brussel, Koninklijke Bibliotheek, ms II 3634-6, en zijn van de hand van de Meester van de Houghton Miniaturen

Cambridge, Harvard University, Houghton Library, Mss TYP 443 & 443.1 Emerson-White Getijdenboek, f. 112v-113r

literatuur:

  • Brinkmann 1997, p. 233, 384
  • Los Angeles-London 2003, nr. 32

Krakau, Biblioteka Czartoryskich

Ms 3025 getijdenboek

literatuur:

  • König 1998 p. 147-153
  • Los Angeles-London 2003, p. 179

Londen, British Library

Add ms 11863 brevier, Rooclooster, ca 1477-80 verwant met Berlijns getijdenboek van Maria van Bourgondië

literatuur:

  • Kren 1983, nr. 2
  • Los Angeles-London 2003, nr. 39

Add ms 11864 brevier, Rooclooster, ca 1477-80 verwant met Berlijns getijdenboek van Maria van Bourgondië

literatuur:

  • Kren 1983, nr. 2

Londen, Sotheby’s

Catalogus 7 juli 2009, lot 118 Korner Getijdenboek, Gent en Valenciennes ca 1475-1480, verluchting door Simon Marmion: f. 13v Kruisiging, 24v Pinksteren, 34v Maagd en Kind, 54v annunciatie, 167v Sint Catharina, 175v Laatste Oordeel, 201v strijd om de ziel en Gentse Associés: f. 147v Maagd en Kind, 159v Sint Petrus, 161v Sint Joris en de draak, 163v Sint Michael, 165v Sint Christoffel, 169v Sint Antonis, 171v Sint Barbara

literatuur:

  • Sotheby’s 4 mei 1953, lot 25
  • Pächt 1976, p. 30, fig. 3
  • Brinkmann 1992 (2), p. 133-5, pl. 41
  • Kren 1992, p. 207 nt 10 als “present location unknown”)
  • Sotheby’s 7 juli 2009, lot 118
  • Los Angeles-London 2003, nr. 37

Nova Rise, Kloosterbibliotheek

Ms 10 getijdenboek, Brugge en Gent, 1480 dedicatieminiatuur op f. 16v door Gentse Accociés, overige 13 volbladminiaturen door de Meester van het Dresdense Gebedenboek

Nova Rise, Kloosterbibliotheek, Ms 10, f. 16v: opdrachtgevers in gebed voor Maagd en Kind

literatuur:

  • Pächt 1948,  p. 65, nr. 9
  • Brinkmann 1997, p. 124-129, 392
  • Los Angeles-London 2003, nr. 36

Oxford, Bodleian Library

Ms Douce 223 getijdenboek, Gent ca 1480-1485

Oxford, Bodleian Library, Ms. Douce 223, f. 7v, 12v, 18v

literatuur:

  • Los Angeles-London 2003, nr. 40

Rotthalmünster, Antiquariat Heribert Tenschert

Katalog XX Illumination und Illustration (1987), nr. 12 getijdenboek, Gent, ca 1470-1480 13 volbladminiaturen, o.a. f. 48v annunciatie, 84v verkondiging aan de herders, 145v de drie levenden en de drie doden, door Tenschert 1987, nr. 12 aangeduid als werkplaats van de Meester van Maria van Bourgondië

literatuur:

  • Tenschert 1987, nr. 12

Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek

Cod ser n 2619 Légende de Saint Adrien, Gent tussen 1477 en 1483, in Thoss 1987 en Smeyers 1998 aangeduid als werk uit de omgeving van de Meester van Maria van Bourgondië; in Pächt-Thoss 1990 aangeduid als werk van de Meester van het Oudere Gebedenboek van Maximiliaan I, zo ook in Los Angeles-London 2003 met echter de toevoeging van de Gentse Associés als medewerkers

Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek, Cod ser n 2619 Légende de Saint Adrien

literatuur:

  • Thoss 1987, nr. 19
  • Pächt-Thoss 1990, p. 98-101
  • Smeyers 1998, p. 398, afb. 57
  • Los Angeles-London 2003, nr. 42

Literatuur

  1. Pächt 1948, p. 65, nr. 9
  2. Sotheby’s 4 mei 1953, lot 25
  3. Lieftinck 1969
  4. Van Buren 1975
  5. Pächt 1976, p. 30, fig. 3
  6. Kren 1983, nr. 2
  7. Thoss 1987, nr. 19
  8. Dogaer 1987, p. 149
  9. Tenschert 1987, nr. 12
  10. Pächt-Thoss 1990, p. 98-101
  11. Brinkmann 1992 (2), p. 133-5, pl. 41
  12. Kren 1992, p. 207 nt 10 als “present location unknown”)
  13. Brinkmann 1997, p. 124-9, 226-233, 392
  14. König 1998
  15. Smeyers 1998, p. 368-9
  16. Los Angeles-London 2003, p. 179-180, nrs. 32, 36, 37, 38, 39, 40, 42
  17. Sotheby’s 7 juli 2009, lot 118
  18. Chicago 2018, p. 145-155