Baltimore, Walters Art Gallery, Ms W 719, f. 143v: Laatste Oordeel (detail)

Meester van de Privilegiën van Gent en Vlaanderen

Vlaams boekverluchter, werkzaam tussen ca 1440 en ca 1460. Ontleent zijn door Friedrich Winkler 1915 gegeven naam aan een door hem voor hertog Filips de Goede van Bourgondië verlucht handschrift betreffende de wettelijke privileges van Gent en Vlaanderen, thans bewaard in de Oostenrijkse nationale bibliotheek te Wenen. Dit handschrift is een uniek historisch document, vervaardigd in opdracht van Filips de Goede naar aanleiding van diens onderwerping van de stad Gent in 1453.

Flemish book illuminator, working between ca 1440 and ca 1460. Derives his name from Friedrich Winkler 1915 from a manuscript illuminated by him for Duke Philip the Good of Burgundy concerning the legal privileges of Ghent and Flanders, now kept in the Austrian national library in Vienna . This manuscript is a unique historical document, commissioned by Philip the Good following his subjugation of the city of Ghent in 1453.

Naast de Bourgondische hertog Filips de Goede behoorden ook personen uit diens omgeving, zoals Jean Chevrot en Jean de Lannoy, tot de opdrachtgevers van onze meester.

In addition to the Burgundian duke Philip the Good, people from his environment, such as Jean Chevrot and Jean de Lannoy, were among the clients of our master.

De Meester van de Privilegiën van Gent en Vlaanderen is een navolger van de Meester van Guillebert de Mets. Aangezien de stilistische overeenkomsten tussen het werk van beide meesters zeer nauw is, heeft de literatuur vroege werken van onze meester (bijvoorbeeld het missaal van Jean de Lannoy, de bladen uit een getijdenboek in Waddesdon Manor en het getijdenboek in Oxford) nogal eens, ten onrechte, aangezien voor later werk van de oudere meester van Guillebert de Mets (bijvoorbeeld Brussel 1959, nr. 13) (aldus Pächt-Jenni-Thoss 1983, p. 33).

The Master of the Privilegies of Ghent and Flanders is a follower of the Master of Guillebert de Mets. Since the stylistic similarities between the work of the two masters are very close, the literature has early works by our master (for example the missal of Jean de Lannoy, the sheets from a book of hours in Waddesdon Manor and the book of hours in Oxford) wronly seen as later work by the older master of Guillebert de Mets (for example Brussels 1959, no. 13) (according to Pächt-Jenni-Thoss 1983, p. 33).

Baltimore, Walters Art Gallery, Ms W 172, f. 20v – 21r

Er bestaat overigens mogelijk wel een familieband tussen beide meesters. Dominique Vanwijnsberghe suggereerde in een studie van 2002, dat de Meester van de Privilegiën van Gent en Vlaanderen vereenzelvigd zou kunnen worden met Jean Ramon le jeune, de zoon van Johannes Ramon, een verluchter afkomstig van Gent die in 1432 meester werd in Doornik maar van wie ook activiteit traceerbaar is in Gent vanaf 1418 en in 1436. Johannes Ramon of Jean Ramon l’aisné zou dan een van de Meesters van Guillebert de Mets zijn geweest en zijn zoon zou te identificeren zijn als Jean Ramon le jeune.

There may nevertheless possible be a family bond between the two masters. Dominique Vanwijnsberghe suggested in a study of 2002 that the Master of the Privilegies of Ghent and Flanders could be identified with Jean Ramon le jeune, the son of Johannes Ramon, an illuminator from Ghent who became a master in Tournai in 1432 but of whom activity is also traceable in Ghent from 1418 and in 1436. Johannes Ramon or Jean Ramon l’aisné would then have been one of the Masters of Guillebert de Mets and his son could be identified as Jean Ramon le jeune.

Catalogus

Baltimore, Walters Art Gallery

Ms W 172 Getijdenboek van Jan Eggert, Gent of Tournai, ca 1450-1460

Baltimore, Walters Art Gallery, Ms W 172, f. 7v – 8r

literatuur:

  • De Ricci 1935-1940, I, p. 788, nr. 195
  • Panofsky 1953, p. 121 nt 9, p. 126 nt 1
  • Dogaer 1987, p. 31 als Meesters van de Gouden Ranken?
  • Wieck 1988 (2001), cat. nr. 85
  • Randall 1997, nr. 245
  • Clark 2000, p. 189-191

Ms W 263 getijdenboek, Gent of Tournai, ca 1442-1445, verluchting door Meester van de Privilegiën van Gent en Vlaanderen, Meesters van de Gouden Ranken en stijl van de Meester van Mansel

Baltimore, Walters Art Gallery, Ms W 263, f. 8v – 9r

literatuur:

  • De Ricci 1935-1940, I, p. 792, nr. 221
  • Panofsky 1953, p. 61 nt 3, p. 121 nt 9, p. 123 nt 1
  • Dogaer 1987, p. 36 als Meester van Guillebert de Mets
  • Randall 1997, nr. 238 als omgeving Meester van Guillebert de Mets
  • Clark 2000, p. 192

Ms W 719 getijdenboek, Gent of Tournai, ca 1455-1460, verluchting door Meester van de Privilegiën van Gent en Vlaanderen, stijl van de Meester van Guillebert de Mets

Baltimore, Walters Art Gallery, Ms W 719, f. 24v – 25r

literatuur:

  • De Ricci 1935-1940, I, p. 788, nr. 193
  • Panofsky 1953, p. 121 nt 9, p. 123 nt 19, p. 124 nt 7
  • Cardon, Lievens & Smeyers 1985, p. 159 als omgeving Meester van Guillebert de Mets
  • Dogaer 1987, p. 36 als Meester van Guillebert de Mets
  • Wieck 1988 (2001), cat. nr. 86
  • Randall 1997, nr. 241
  • Clark 2000, p. 195-7

Brussel, Koninklijke Bibliotheek

Ms 9015 Augustinus, la cité de Dieu (Franse vertaling door Raoul de Presles), volume I, Brussel en Gent of Tournai, ca 1445, geschreven door Nicolas Cotin voor Jean Chevrot, bisschop van Tournai (Doornik), verluchting door de Meester van de Chevrot-Augustinus: f. 1r: frontispice met de geestelijke en de wereldlijke macht verenigd; werkplaats van Meester van Guillebert de Mets en Meester van de Privilegiën van Gent en Vlaanderen: overige miniaturen

literatuur:

  • Smeyers 1998, p. 260-262
  • Leuven 2002, nr. 73

Ms 9016 Augustinus, la cité de Dieu (Franse vertaling door Raoul de Presles), volume II, Brussel en Gent of Tournai, ca 1445, geschreven door Nicolas Cotin voor Jean Chevrot, bisschop van Tournai (Doornik), verluchting door de Meester van de Chevrot-Augustinus: f. 1r: frontispice met aanbieding van het handschrift door Raoul de Presles aan Karel V; Meester van de Privilegiën van Gent en Vlaanderen: overige miniaturen

literatuur:

  • Winkler 1925 (1978), p. 163
  • Gaspar & Lyna 1942, nr. III
  • Brussel 1959, nr. 35
  • Pächt-Jenni-Thoss 1983, p. 33
  • Gaspar & Lyna 1989, p. 25-31, 412-3, nr. 246.2, pl. VI
  • Keulen 1993, nr. 83
  • Clark 2000, p. 200-202

Ms 9043 Aegidius Romanus, Le Livre du Gouvernement des princes (Franse vertaling door Jean Wauquelin), Tournai en Bergen, ca 1450-1452 bevat één miniatuur: f. 2r frontispice met de presentatie van het boek aan Filips de Goede, naar het model van de door Rogier van der Weyden geschilderde aanbiedingsscène in de Chroniques de Hainaut

literatuur:

  • Winkler 1925 (1978), p. 163
  • Brussel 1959, nr. 46
  • Pächt-Jenni-Thoss 1983, p. 33
  • Gaspar & Lyna 1989, p. 279-283, 458, nr. 313, pl. LXXVIII
  • Smeyers 1998, p. 310-1
  • Clark 2000, p. 203

Carpentras, Bibliothèque municipale

Ms 78 getijdenboek, vier van de tien miniaturen door de Meester van de Privilegiën van Gent en Vlaanderen

literatuur:

  • Pächt-Jenni-Thoss 1983, p. 33

Chicago, Art Institute

Inv 1915.538 getijdenboek Vlaanderen, ca 1440-1445 Meester van de Privilegiën van Gent en Vlaanderen

Chicago, Art Institute, Inv 1915.538 getijdenboek met de Visitatie

Gotha, Landesbibliothek

Ms II 137 brevier

literatuur:

  • Winkler 1925 (1978), p. 171
  • Brussel 1959, nr. 17c
  • Pächt-Jenni-Thoss 1983, p. 33

Lille, Bibliothèque municipale

Ms 626 missaal van Jean de Lannoy, na 1451

literatuur:

  • Brussel 1959, nr. 13
  • Pächt-Jenni-Thoss 1983, p. 33

Londen, Sam Fogg Rare Books

inv. 9658 getijdenboek, Tournai en Mons, ca 1445-1450, o.a. f. 31r Pinksteren, 75v geboorte, 101r: vlucht naar Egypte, 112r kindermoord, 121r: David in gebed, door Meester van de Privilegiën van Gent en Vlaanderen

New York, Pierpont Morgan Library

Ms M 82 getijdenboek, ca 1440-1450

literatuur:

  • Wieck 1997, nr. 41

Oxford, Bodleian Library

Ms rawl lit e 14

literatuur:

  • Brussel 1959, nr. 11
  • Pächt-Jenni-Thoss 1983, p. 33

Parijs, Bibliothèque Nationale

Ms fr 6185 Valerius Maximus, Faits et dits memorables (vert. door Simon de Hesdin en Nocolas de Gonesse), Vlaanderen, tussen 1450 en 1467 Meester van de Privilegiën van Gent en Vlaanderen: frontispice; Meester van Wauquelin’s Alexander: overige verluchting

literatuur:

  • Winkler 1925 (1978), p. 192
  • Brussel 1959, nr. 34
  • Pächt-Jenni-Thoss 1983, p. 33-34)
  • Brussel-Parijs 2011-2012, nr. 22

Praag, Universiteitsbibliotheek

Ms XXIII getijdenboek

literatuur:

  • Pächt-Jenni-Thoss 1983, p. 33

Waddesdon Manor, James A. de Rothschild Collection

Ms 5 twaalf losse bladen uit een getijdenboek, Tournai (?), ca 1440

literatuur:

  • Delaissé-Marrow-de Wit 1977, ms. 5
  • Clark 2000, p. 20-22
  • Marrow 2005, p. 14, noot 40, afb. 38, 39)

Warschau, Nationale Bibliotheek

Ms wil rp 868 getijdenboek

literatuur:

  • Pächt-Jenni-Thoss 1983, p. 33

Ms wil rp 869 getijdenboek

literatuur:

  • Pächt-Jenni-Thoss 1983, p. 33

Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek

Cod 2583 privileges en statuten van de stad Gent en het land Vlaanderen, kort na 1453

literatuur:

  1. Waagen 1867, II, p. 46-47
  2. Winkler 1915
  3. Winkler 1925 (1978), p. 207
  4. Zürich 1946-1947, nr. 266
  5. Amsterdam 1947, nr. 217
  6. Wenen 1952, nr. 204
  7. Brussel 1959, nr. 244
  8. Unterkircher 1967 (2), p. 226-229, tafel 51
  9. Gent 1975, II, nr. 592
  10. Pächt-Jenni-Thoss 1983, p. 23-34, kleurpl. II, afb. 28-44, fig. 22-35 en 42
  11. Thoss 1987, nr. 2

Literatuur

  1. Waagen 1867, II, p. 46-47
  2. Winkler 1915
  3. Winkler 1925 (1978), p. 31, 163, 171, 183, 192, 203, 207
  4. De Ricci 1935-1940, I, p. 788, nr. 193; p. 788, nr. 195; p. 792, nr. 221
  5. Gaspar & Lyna 1942, p. 9, nr. III
  6. Zürich 1946-1947, nr. 266
  7. Amsterdam 1947, nr. 217
  8. Wenen 1952, nr. 204
  9. Panofsky 1953, p. 121 nt 9, p. 126 nt 1; p. 61 nt 3, p. 123 nt 1, p. 124 nt 7
  10. Brussel 1959, nrs. 11, 13, 17c, 34, 35, 46, 244
  11. Unterkircher 1967 (2), p. 226-229, tafel 51
  12. Gent 1975, II, nr. 592
  13. Delaissé-Marrow-de Wit 1977, ms. 5
  14. Pächt-Jenni-Thoss 1983, p. 23-34, kleurpl. II, afb. 28-44, fig. 22-35 en 42
  15. Cardon, Lievens & Smeyers 1985, p. 159
  16. Thoss 1987, nr. 2
  17. Dogaer 1987, p. 31, 36
  18. Wieck 1988 (2001), cat. nrs. 85, 86
  19. Gaspar & Lyna 1989, p. 25-31, 412-3, nr. 246.2, pl. VI; p. 279-283, 458, nr. 313, pl. LXXVIII
  20. Keulen 1993, nr. 83
  21. Wieck 1997, nr. 41
  22. Randall 1997, nrs. 238, 241, 245
  23. Smeyers 1998, p. 250, 260-262, 310-311
  24. Clark 2000
  25. Vanwijnsberghe 2001b
  26. Leuven 2002, nr. 73
  27. London-Los Angeles 2003, p. 258, 259
  28. Marrow 2005, p. 14, noot 40, afb. 38, 39
  29. Clark 2006 (2)
  30. Brussel-Parijs 2011-2012, p. 151, 183-5, nrs. 21, 22