Meester van het Hausbuch

Duits schilder, etser, graveur en waarschijnlijk ook boekverluchter, werkzaam in het laatste kwart van de 15^e eeuw en aan het begin van de 16^e eeuw in de Rheinpfalz. Ontleent zijn naam aan de door hem vervaardigde tekeningen in het beroemde Hausbuch uit het bezit van de prins van Waldburg-Wolfegg. Wordt ook genoemd de Meester van het Amsterdamse Kabinet, zulks in verband met de aldaar bewaarde 80 gravures van zijn hand.

Wellicht genoot de meester in Nederland zijn opleiding als boekverluchter voordat hij zich in Duitsland vestigde.

Deze raadselachtige artiest onderscheidt zich door zijn levendige stijl en zijn frisse, vaak humoristische observaties uit het dagelijkse leven. Geen van zijn werken is gesigneerd, niet eens met een monogram zoals dat in die tijd met betrekking tot gravures en houtsneden gebruikelijk was. Inmiddels zijn in de wetenschappelijke literatuur meer dan 12 identiteiten voorgesteld ter vereenzelviging met de Hausbuchmeister, waaronder die van de uit Utrecht afkomstige en in 1484 in Mainz woonachtige Erhard Reuwich, maar geen enkele van deze voorstellen is algemeen geaccepteerd. 

Naast tekeningen bevat het hiervoor al genoemde Hausbuch ook een tweetal verluchtingen, mogelijk van de hand van de Hausbuchmeister.

Catalogus

Aschaffenburg, Stiftsbibliothek

Perg 13 statutenboek, f. 1v: Lam Gods en de evangelistensymbolen uit omgeving van Hausbuchmeister

literatuur:

• Hindman, Levi d’Ancona, Palladino & Saffiotti 1997, p. 18, fig. 2.6

Berlijn, Kupferstichkabinett

Ms 78 B 4 Simmern Missaal (zie ook los blad in New York), Mainz e/o Keulen, ca. 1481-82 omgeving van Hausbuchmeister

literatuur:

• Hindman, Levi d’Ancona, Palladino & Saffiotti 1997, p. 13

Cleveland, Cleveland Museum of Art

Ms 1952.465 Cleveland Evangeliarium, omgeving van Hausbuchmeister

literatuur:

• Hindman, Levi d’Ancona, Palladino & Saffiotti 1997, p. 19, fig. 2.8

Mainz, Bibliothek Bisschöfliches Priesterseminar

Ms 7 Missaal van Adolf van Breithart, omgeving van Hausbuchmeister

literatuur:

• Hindman, Levi d’Ancona, Palladino & Saffiotti 1997, p. 17, fig. 2.5

New York, Metropolitan Museum of Art, Robert Lehman Collection

Ms 1975.1.2479 los blad, afkomstig uit het Simmern Missaal te Berlijn, met de Kruisiging, Mainz e/o Keulen, ca. 1481-82 omgeving van Hausbuchmeister

literatuur:

• Hindman, Levi d’Ancona, Palladino & Saffiotti 1997, nr. 2

Wolfegg, Schloss Waldburg

Hausbuch, Duitsland, Mainz?, tussen 1475-1485, drie tekeningen op f. 13, 14, 17 met Mars, Sol en Luna, door Hausbuchmeister, wellicht ook de beide miniaturen uit dit handschrift op f. 2r: wapen van opdrachtgever, en f. 3r: artiesten, overige miniaturen wellicht door andere kunstenaar genaamd Meester van de Genrescènes in het Hausbuch (Meister der Genreszenen im Hausbuch)

literatuur:

• Christoph Graf zu Waldburg Wolfegg 1997

Wolfegg, Schloss Waldburg, Hausbuch, f. 3r: artiesten

Literatuur

1. Wescher 1938, p. 52, 54-55
2. Amsterdam 1985
3. Hess 1994
4. Hindman, Levi d’Ancona, Palladino & Saffiotti 1997, p. 12, nr. 2
5. Christoph Graf zu Waldburg Wolfegg 1997