Meester van Edward IV

Direct link to:

Parijs, Bibliotheque Nationale, Ms fr 20097

Vlaams boekverluchter die in Brugge actief was omstreeks 1470-1490. Vroege exponent van de Gents-Brugse stijl. Ontleent zijn door Winkler 1925 (1978) gegeven naam aan twee volumes van een Bible historiale die werden vervaardigd voor de Engelse koning Edward IV (thans bewaard in de British Library, ms Royal 18 D ix-x). Een derde deel van deze bijbel wordt eveneens in deze bibliotheek bewaard, onder de signatuur ms Royal 15 D.i).

Winkler schreef aan de Meester van Edward IV een zevental manuscripten toe. Dogaer 1987, voortbouwend op Winkler’s lijst, kwam tot een totaal van veertien handschriften, waarvan enige echter stilistisch weinig met onze meester van doen hebben (Los Angeles-London 2003, p. 296, noot 3).

Brinkmann 1997 komt tot een lijst met maar liefst 47 handschriften en 20 losse bladen, waarvan het handschrift in Baltimore (Ms W 435) inmiddels door Vanwijnsberghe 2006 wordt toegeschreven aan de verluchter Jean Markant.

De Meester van Edward IV is herkenbaar aan zijn brede composities vol afwisseling, waarin kleine en wat gedrongen personages in groepjes zijn opgesteld.

Opmerkelijk zijn de gelaatsuitdrukkingen die weinig individualiteit weerspiegelen en soms wat karikaturaal aandoen, alsmede de poses met gespreide benen. Kledij en hoofddeksels zijn erg gevarieerd.

Het koloriet is aangenaam. De meester is gefascineerd door licht dat wordt weerspiegeld door water en wapenuitrustingen.

De Meester van Edward IV verluchtte een aantal codices van grote afmetingen met klassieke teksten, zoals een Livre des fais du grant Alexandre van Quintus Curtius en een Cyropédie van Xenophon.

De Meester van Edward IV als schrijver? Samenwerking en assistenten

Een aantal manuscripten van de Meester van Edward IV werd geschreven door een en dezelfde schrijver (voor een lijst zie Los Angeles-London, nr. 95). Bij een van hun gezamenlijke projecten, een wereldkroniek, thans bewaard in Sint Petersburg, was zo een nauwe samenwerking tussen verluchter en schrijver vereist dat het zelfs mogelijk wordt geacht dat de meester zelf als schrijver optrad (Los Angeles-London 2003, p. 295).

De Meester van Edward IV werkte onder anderen samen met de Meester van de Soane Josephus en de Meester van de Harley Froissart.

Aan het einde van zijn loopbaan werd steeds meer werk gedelegeerd aan assistenten, zoals de Meester van de Alledaagse Hoofden.

De Meester van Edward IV; vereenzelviging met Adrian de Raet?

De carrière van de Meester van Edward IV kwam tot volle wasdom op het moment dat de loopbaan van Willem Vrelant, met wie hij samenwerkte aan de toevoegingen in een getijdenboek in Leeds en van wie hij ontwerpen gebruikte, tot een einde kwam. Een mogelijke verklaring hiervoor is de identificatie van de Meester van Edward IV met een van Vrelant’s hoofdassistenten, Adrian de Raet (Los Angeles-London 2003, p. 296 en noot 19).

De Meester van Edward IV in Lille; vereenzelviging met Huchon Liédet?

Vanwijnsberghe 2006, p. 141 e.v. oppert, een suggestie van Brinkmann 1997, p. 371, 374 volgend, de mogelijkheid dat de Meester van Edward IV rond de jaren 1483-1484 woonde en werkte in Lille. Uit een door haar gememoreerd document uit die jaren, bewaard in de gemeentelijke archieven van Lille, blijkt dat ook Loyset Liédet rond die tijd in Lille vertoefde. Het document rept van een levenlange rente van zeven ponden toegekend aan “Lois Liedet, enlumineur demourant a Lille, a se vie et de Huchon son frere”.

Anders dan aangenomen door McKendrick in Los Angeles-London 2003, p. 230, is deze Huchon Liédet dus geen zoon maar een broer van Loyset.

Vanwijnsberghe 2006, p. 144 oppert vervolgens de mogelijkheid dat, gelet op de samenval van het mogelijke verblijf van de Meester van Edward IV en Huchon Liédet in Lille, beide personages met elkaar te vereenzelvigen zouden zijn.

Catalogus

Antwerpen, Museum Plantijn-Moretus

Ms M 15.4 Jean Froissart, Chroniques (deel 1), Brugge, ca 1470-1480 verluchting door de Meester van de Soane Josephus en de Meester van Edward IV

Baltimore, Walters Art Gallery

Ms W 435 getijdenboek, Lille of Brugge, ca 1490 verluchting door Jean Markant en Meester van Edward IV (invloed)

literatuur:

• Olschki 1910, nr. 23
• Baltimore 1957, nr. 342
• Wieck 1988, nr. 102 daar als: Brugge, eind 15e eeuw Werkplaats van de Meester van Edward IV
• Randall 1997, nr. 284 daar als: Brugge, ca 1490 Meester van Edward IV en volgelingen
• Vanwijnsberghe 2006, p. 146 nt 1

Ms W 443 a-f zes losse bladen uit een getijdenboek, Brugge, ca 1480-1490 verluchting door Meester van Edward IV en werkplaats

literatuur:

• Randall 1997, nr. 282

Blackburn, Blackburn Museum and Art Gallery

Ms Hart 20884 getijdenboek, Brugge, ca 1480-1490

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 397
• Los Angeles-London 2003, nr. 98

Ms Hart 21035 getijdenboek, Brugge, ca 1480-1500 verluchting door de Meester van Edward IV (?), de Meester van het Wodhull-Harberton Getijdenboek (?) en de Meester van Joos van Wassenaar

Brussel, Koninklijke Bibliotheek

Ms 11703 Xenophon, Cyropédie, Brugge, ca 1475-1485

literatuur:

• Brussel 1959, nr. 262
• Brinkmann 1997, p. 397
• Los Angeles-London 2003, p. 295

Ms IV 1260 Da Costa Getijdenboek, Brugge ca 1510, verluchting door de Meester van het Dresdense Gebedenboek, de Meester van het Wodhull-Harberton Getijdenboek: f. 165v, 171v, 205v, 207v, 210v, 212v, 216v, 223v en de Meester van Edward IV: f. 116v de drie levenden en de drie doden

literatuur:

• Destrée & Bautier 1924
• Winkler 1925 (1978), p. 95, 160
• Brinkmann 1997, p. 335-341, 384, 397, kleurafb. 61, 62

Voor verdere literatuur zie onder de Meester van het Dresdense Gebedenboek

Chantilly, Musée Condé

Ms fr 1363 Speculum humanae salvationis, Vlaanderen, eind 15e eeuw

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 397

Darmstadt, Hessische Landes- und Hochschulbibliothek

Ms 132 Froissart, Vlaanderen, eind 15e eeuw

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 397

Den Haag, Koninklijke Bibliotheek

Ms 128 C 1 Vincent de Beauvais, Le Miroir Historial (Vol. II, III, IV), Brugge, ca 1475-1500, verluchting door Meester van Edward IV en de Meester van de Alledaagse Hoofden

literatuur:

• Los Angeles-London 2003, p. 296 noot 16

Ms 128 G 31 getijdenboek, Brugge, ca 1470-80, verluchting door Meester van Edward IV, met toegevoegde miniatuur, Vlaanderen, ca 1450-1475

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 397

Edinburgh, University Library

Ms 52 missaal, Lille, ca 1483-1484

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 397
• Vanwijnsberghe 2006, p. 142-3, kl. pl. 11.13 daar als ms D.b.III, ii

Ms 312 handschrift, Vlaanderen, eind 15e eeuw

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 397

Eton, Eton College

Ms H 265 getijdenboek, Brugge ca 1495-1500, 8 van de 11 bewaard gebleven volbladminiaturen door de Meester van de Gebedenboeken van omstreeks 1500; de overige 3, t.w. f. 13v, 16v, 27v, door de Meester van het Dresdense Gebedenboek; 4 beeltenissen van de evangelisten door de Meester van Edward IV

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 386, 397

Genève, Bibliothèque publique et universitaire

Ms fr. 76 Quintus Curtius Rufus, Histoire d’Alexandre, Vlaanderen, ca 1475

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 397
• Los Angeles-London 2003, p. 295

Holkham Hall, Library of Viscount Coke

Ms 659 Chronicle of the Counts of Flanders

Kopenhagen, Kongelige Bibliotek

Ms Thott 413,2 Chronique de Tournai (of Roman de Buscalus) (deel 1 in 1671 verbrand in El Escorial), Brugge, ca 1480 verluchting door de Meester van de Soane Josephus (8 miniaturen), Meester van Edward IV (?), Meester van de Alledaagse Hoofden (6 miniaturen) en tenminste 3 andere handen

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 397
• Wijsman 2010, p.302, 417, 434, 442 

Ms Thott 544,2 Caesar, Commentarii, Vlaanderen, eind 15e eeuw

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 397

Ms Thott 568,2 Fleur des histoires (deel 3, deel 1 = Frankrijk, Privéverzameling), Vlaanderen, eind 15e eeuw

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 397 daar als: Meester van Edward IV
• Wijsman 2006, nr. 9 daar als Meester van de Soane Josephus: o.a. f. 285r; Meester van de Harley Froissart: o.a. marges f. 1; Meester met de Spraakzame Handen: o.a. f. 279r

Leeds, University Library

Ms 4 Getijdenboek van Hugues de Mazinghem, oorspronkelijke verluchting door de Meester van Mansel, latere toevoegingen van de Meester van Edward IV en Willem Vrelant

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 397
• Los Angeles-London 2003, p. 296

Londen, British Library

Ms Royal 14 E.i Vincent de Beauvais, Speculum historiale, Brugge, ca 1479-1480 verluchting door Meester van Edward IV en de Meester met de Witte Inscripties: f. 3r

literatuur:

• Los Angeles-London 2003, p. 289
• Londen 2011-2012, nr. 57

Ms Royal 14 E IV Jean de Wavrin, Chroniques d’Angleterre, Lille, ca 1470 Meester van het Gulden Vlies van Wenen en Kopenhagen, Brugge, ca 1475-1480 Meester van de Witte Inscripties: f. 81r, 98v, 114r, 121r, 169v, 299r; Meester van Edward IV: f. 293v; Stijl van Meester van de Harley Froissart: meerderheid van de versierde randen, m.u.v. die geschilderd door de Meester van het Gulden Vlies van Wenen en Kopenhagen: f. 14v, 281v, 284r

literatuur:

• Hans-Collas & Schandel 2009, p. 157-8, 256-72
• London 2011-2012, nr. 48

Ms Royal 15 D.i Bible historiale (één van drie delen; andere twee delen zijn British Library Ms Royal 18 D ix en x), Brugge tussen 1471 en 1479 verluchting door de Meester van Edward IV en Meester van de Soane Josephus gezamenlijk: f 18r blind maken van Tobias, 31r Gedaliach, 45r Belshazzar’s feest, 76v dood van Holophernes, 91r Ahasuerus, 119v dood van Alexander, 175r Jeruzalem, 197r Ptolemy, 219r visioen van Zacharias, 353r kruisiging, de Meester van de Kroniek van Engeland: f. 425v; de Meester van de Harley Froissart: f. 36v, 43, 47, 57, 58, 62v, 86v, 93v, 101, 109, 117, 123, 128, 165, 166, 170, 336v, 340v, 340v, 342, 348, 348v, 358v, 361, 364v, 368, 370, 376, 380, 392, 396v, 405v; een volgeling van Loyset Liédet: f. 23, 39v, 41, 134, 138v, 143, 151v, 154, 161v, 178, 182v, 186, 190v, 203, 211, 221, 226, 227v, 229v, 233, 241, 246v, 254v, 263v, 267, 277v, 280v, 286, 290v, 297, 302v, 311, 319; de Meester van Edward IV : f. 346

literatuur:

• Bradley 1887-1889, dl. III, p. 151
• Winkler 1925 (1978) p. 137, 179
• Watson 1979, nr. 896, pl. 742
• Los Angeles-London 2003, nr. 82
• London 2011-2012, nr. 53

Ms Royal 15 D v Gregorius de Grote, Vlaanderen, eind 15e eeuw

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 397

Ms royal 15 E 1 William of Tyre, Historia rerum in partibus transmarinis gestarum (Livre d’Eracle), Brugge, ca 1479-1480 verluchting voorheen toegeschreven aan Alexander Bening, maar thans toegeschreven aan de Meester van de Vlaamse Boëthius en assistenten, de Meester van Edward IV en een verluchter van Parijs, Bibliothèque Nationale, fr. 82

literatuur:

• Winkler 1925, p. 179
• Dogaer 1987, p. 158
• Backhouse 1997, nr. 180
• London-Los Angeles 2003, nr. 87
• London 2011, p. 293
• Parijs-Brussel 2011-2012, p. 425

Ms Royal 15 E III Bartholomeus Anglicus, Livre des propriétés des choses (Deel 2), Brugge 1482 verluchting door Meester van Edward IV: f. 200r, 269r en assistent van de Meester van de Vlaamse Boëthius

literatuur:

• Winkler 1925, p. 139
• Watson 1979, no. 897
• Carley 2000, H1. 53
• Londen 2011-2012, nr. 93

Ms Royal 16.F.V Roman de Sydrac en Tractaat over de Zeven Doodzonden, Brugge, ca 1495-1500, het frontispice van f. 1 door de Meester van Edward IV, de kleine miniatuur op f. 114 door de Meester van het Dresdense Gebedenboek

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 389, 397

Ms Royal 17 F ii Faits des Romains/La Grande histoire César, Brugge, 1479

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 397
• London 2011-2012, nr. 50 als: Meester van Edward IV, met dien verstande dat de grote miniatuur met de geboorte van César op f. 9r thans nog niet toeschrijfbaar is

Ms Royal 18 D ix en 18 D x Bible historiale (twee van drie delen; andere deel is British Library Ms Royal 15 D i), Brugge, 1479, verluchting door de Meester van Edward IV: 18 D ix f. 109r Mozes, 195v Mozes en God, 18 D x f. 2r, 36r, 68r adonijah, 115v ahaziah, 165r, 168r, 244r; een assistent van de Meester van de Soane Josephus; de Meester van de Harley Froissart; omgeving van de Meester van de Londense Wavrin: 18 D ix f. 5r schepping; en anderen

literatuur:

• Dogaer 1987, p. 117
• Brinkmann 1997, p. 397
• Los Angeles-London 2003, nr. 83
• Londen 2011-2012, nr. 54

Ms Royal 20 C iii Quintus Curtius Rufus, Historia Alexandri Magni (vertaling door Vasco da Lucena), Brugge, ca 1485-1490

literatuur:

• McKendrick 1996, p. 133, n. 13, 144, ns. 43, 44
• Los Angeles-London 2003, p. 295

Londen, Sotheby’s

Catalogus 6 juli 2000 (Ritman, 1) Lot 43 getijdenboek, Brugge, ca 1490 volgeling van de Meester van Edward IV

literatuur:

• König 1991 (2), nr. 18 als volgeling van Willem Vrelant

Sotheby’s 6 juli 2000 (Ritman, 1), lot 43

Catalogus 19 juni 2001 (Ritman, 2) Lot 35 Getijdenboek van Joos van Wassenaar, Gent of Brugge, ca 1480-1490, verluchting door de Meester van het Wodhull-Harberton Getijdenboek: o.a. f. 17v kruisiging, 25v pinksteren, 33v Moeder met Kind, geflankeerd door twee engelen, met Vlaamse stad op achtergrond, 85v annunciatie, 104v visitatie, 149v David en Goliath, 171v opwekking van Lazarus; de Meester van Edward IV: de kalenderillustraties; de Meester van Sir John Talbot: f. 79r hl. Vincenzius, 80r Job, 81r Quintinus, 82r Anna-te-Drieën; de Meester van Joos van Wassenaar: f. 1v naakte vrouw met kam in badkamer, 54v opdrachtgever, 55r hl. Michael, 62r hl. Adriaan, 75v hl. Catharina, 78r hl. Magdalena, 83v de hl. Elisabeth, 219v de dood

literatuur:

• König 1991 (2), nr. 16
• Sotheby’s 19 juni 2001 (Ritman, 2) Lot 35

Zie voor nadere informatie omtrent dit handschrift onder: Meester van Joos van Wassenaar

Catalogus 17 juni 2003 (Ritman, 3) Lot 30 Getijdenboek van Claude de Toulongeon, Vlaanderen, waarschijnlijk Brugge, 1481, verluchting door Meester van het Portret van Claude de Toulongeon: f. 35v: portret van Claude de Toulongeon; Meester van Edward IV: f. 13r, 19r (Kruisiging, figuur van Christus door Meester van Edward IV, overige figuren door Meester van Claude de Toulongeon), 24r, 28r, 33r, 38v, 59r, 62v, 66r, 69r, 72v, 78r, 97v, 130r, 131r, 132r, 133v, 134r, 135r, 157r, 158r; Meester van Claude de Toulongeon: f. 14v, 16r, 17v, 19r (Kruisiging, figuur van Christus door Meester van Edward IV, overige figuren door Meester van Claude de Toulongeon), 82r

literatuur:

• Sotheby’s 17 juni 2003, lot 30
• König 2021

Voor verdere literatuur zie onder: Meester van het Portret van Claude de Toulongeon

Catalogus 3 december 2013, lot 26 los blad met de Opwekking van Lazarus, Brugge, ca 1480-1490 behoorde mogelijk tot het getijdenboek geveild bij Londen, Christie’s 7 juli 2010, lot 40

literatuur:

• Sotheby’s 3 december 2013, lot 26

Madrid, Biblioteca del Monasterio de San Lorenzo de El Escorial

Ms Vitrinas 12 getijdenboek, Brugge, 1486, verluchting door Gerard David: f. 30v Maagd en Kind is volledig van diens hand, daarnaast delen van andere miniaturen, zoals f. 61v, 42v, 93v en 175v; rest door de Meester van Edward IV en werkplaats

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 397
• Los Angeles-London 2003, nr. 99

Voor verdere literatuur zie onder: Gerard David

Malibu, J. Paul Getty Museum

Ms Ludwig XIII 7 Jean Froissart, Chroniques, Livre III, Brugge ca 1480-1483, verluchting door de Meester van de Getty Froissart, de Meester van de Soane Josephus, de Meester van Edward IV: f. 122r; de Meester van de Kopenhagen Caesar? en de Meester van de Londense Wavrin?

literatuur:

• Kraus 1974, nr. 40
• Euw & Plotzek 1982, band 3, nr. XIII 7
• The J. Paul Getty Museum and its collections 1997, p. 225 (afbeelding)||Los Angeles 1997, nr. 43
• Los Angeles 1997, nr. 43
• Los Angeles-London 2003, nr. 79

New Haven, Yale University, Beinecke Library

Ms 639 gids voor pelgrimskerken in Rome, Vlaanderen, eind 15e eeuw

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 397

Oxford, Bodleian Library

Ms Douce 51 getijdenboek, Vlaanderen, ca 1490

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 398

Ms Douce 383 Jean Vaillant, Guiron le Courtois , Vlaanderen, eind 15e eeuw, verluchting door Meester van Edward IV en de Meester van de Alledaagse Hoofden

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 397
• Los Angeles-London 2003, p. 295 en p. 296 noot 16

Parijs, Bibliothèque de l’Arsenal

Ms 5082-5083 Flavius Josephus, Antiquités des Juifs Gent, ca 1485-1495, verluchting door de Meester van Edward IV, de Meester van de Alledaagse Hoofden, de Meester van de Vlaamse Boëthius

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 398
• Los Angeles-London 2003, p. 294, 296, noot 15

Ms 5206 Jean Mansel, Vie, passion et vengéance de nostre seigneur Jhesu Christ, vol. 2 (e.a.), Brugge ca 1486-1493

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 398
• Los Angeles-London 2003, nr. 97

Parijs, Bibliotheque Nationale

Ms fr 192 Jouvencel, Vlaanderen, eind 15e eeuw

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 398

Ms fr 359-363 Jean Vaillant, Guiron le Courtois, ca 1470

literatuur:

• Los Angeles-London 2003, p. 295

Ms fr 2693 René d’Anjou, Livre des Tournois, Brugge, ca 1475-1480, verluchting door de Meester van Edward IV: f. Ar, Bv, Cr; de Meester van de Soane Josephus: f. 2v, 6r, 7v, 11r, 46v, 47r, 56v, 57r, 60v, 61r, 64v; de Meester van het Dresdense Gebedenboek: f. 4r, 31v, 32r, 35v, 36r, 40v, 41r, 41v, 42r

literatuur:

• Blois & Brussel 1992, nr. 51
• Avril & Reynaud 1993, p. 236
• Brinkmann 1997, p. 291-6, 393, 398
• Hans-Colas & Schandel 2009, p. 284-7, nr. 72
• Parijs-Brussel 2011-2012, nr. 118

Ms fr 6275 Miroir de la salvation humaine, (Franse vertaling door Jéan Miélot), Oudenaarde (?), ca 1450-1460 Jan Tavernier: o.a. f. 49r; Brugge of Lille (?), ca 1470 Loyset Liédet: frontispice, en Brugge of Lille (?), ca 1470-1480 Meester van Edward IV: o.a. f. 48v

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 398
• Avril 1999, p. 12-13, 15, 18, 21 nt 23
• Cardon 2006
• Wijsman 2010, p. 418-420, 528, 680
• Parijs-Brussel 2011, nr. 43

Ms fr 20096-20097 Ludolph van Saxen, Vie du Christ, Brugge, na 1487, verluchting door Meester van Edward IV en assistent

literatuur:

• Los Angeles-London 2003, nr. 96

Philadelphia, Free Library of Philadelphia, Rare Book Department

Ms Lewis E 102 handschrift, Vlaanderen, eind 15e eeuw

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 398

Ms Lewis E 108 getijdenboek, Brugge, eind 15e eeuw

literatuur:

• Philadelphia 2001, nr. 13

Ms Lewis E 182 psalter met kalender, Vlaanderen, ca 1470, verluchting in stijl van de Meester van het Gulden Vlies: de 7 grote miniaturen; Meester van Edward IV: de 12 kleine miniaturen

literatuur:

• De Ricci 1935-1940, II, p. 2029, nr. 26
• Brinkmann 1997, p. 398
• Philadelphia 2001, nr. 13

Rotthalmünster, Antiquariat Heribert Tenschert

Katalog XX Illumination und Illustration (1987), nr. 14 getijdenboek, Brugge, ca 1470-1480 24 volbladminiaturen, o.a. f. 15v Johannes de Doper, 57v kruisdraging, 60v kruisiging, 65v graflegging

literatuur:

• Tenschert 1987, nr. 14

Sint Petersburg, Nationale Bibliotheek

Ms fr. F.V.IV.12 genealogie van Adam tot Christus

literatuur:

• Voroniva & Sterligow 1996, p. 278-83
• Los Angeles-London 2003, p. 295

Turijn, Biblioteca Reale

Ms varia 81 pelgrimsgids, Vlaanderen, eind 15e eeuw

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 398

Valenciennes, Bibliothèque-Médiathèque

Ms 209 traktaat over het sacrament, Vlaanderen, eind 15e eeuw

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 398

Ms 230 Jean Gerson, Miroir de l’ame, Vlaanderen, eind 15e eeuw

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 398

Ms 243 traktaat, Brugge 1492

literatuur:

• Brinkmann 1997, p. 398
• Los Angeles-London 2003, p. 296 noot 10

Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek

Cod 1907, 1486

Cod 1576 Thomas a Kempis, De imitatione Christi, Boeken 1-4; Jean Gerson, De meditatione cordis, Brugge ca 1481-1490

literatuur:

• Brussel 1962, nr. 48
• Thoss 1987, nr. 62
• Brinkmann 1997, p. 398
• Los Angeles-London 2003, nr. 95

Cod 2541 Guillaume Fillastre, Histoire de la Toison d’or, Vlaanderen, ca 1481

literatuur:

• Brussel 1962, nr. 25
• Thoss 1987, nr. 58
• Brinkmann 1997, p. 398
• Wijsman 2006, nr. 11

Cod 2545 en 2546 Enguerrand de Monstrelet, Chroniques de France, band 1 en 2, Vlaanderen, na 1481

literatuur:

• Brussel 1962, nr. 45
• Thoss 1987, nr. 61
• Brinkmann 1997, p. 398

Literatuur

1. Bradley 1887-1889, dl. III, p. 151
2. Olschki 1910, nr. 23
3. Destrée & Bautier 1924
4. Winkler 1925 (1978), p. 95, 139, 160, 137, 179
5. De Ricci 1935-1940, II, p. 2029, nr. 26
6. Baltimore 1957, nr. 342
7. Brussel 1959, nr. 262
8. Brussel 1962, nrs. 25, 45, 48
9. Kraus 1974, nr. 40
10. Watson 1979, nrs. 896, 897, pl. 742
11. Euw & Plotzek 1982, band 3, nr. XIII 7
12. Dogaer 1987, p. 117, 158
13. Tenschert 1987, nr. 14
14. Thoss 1987, nrs. 58, 61, 62
15. Wieck 1988, nr. 102
16. Sotheby’s 5 december 1989, lot 122
17. König 1991 (2), nrs. 16, 18
18. Blois & Brussel 1992, nr. 51
19. Avril & Reynaud 1993, p. 236
20. McKendrick 1996, p. 133, n. 13, 144, ns. 43, 44
21. Voroniva & Sterligow 1996, p. 278-283
22. Backhouse 1997, nr. 180
23. Brinkmann 1997, p. 291-6, 335-341, 384, 386, 389, 393, 397-8, kleurafb. 61, 62
24. Los Angeles 1997, nr. 43
25. Randall 1997, nrs. 282, 284
26. The J. Paul Getty Museum and its collections 1997, p. 225 (afbeelding)
27. Smeyers 1998, p. 424, 444, 445, 449
28. Avril 1999, p. 12-13, 15, 18, 21 nt 23
29. Carley 2000, H1. 53
30. Sotheby’s 6 juli 2000 (Ritman, 1), lot 43
31. Philadelphia 2001, nrs. 13, 35
32. Los Angeles-London 2003, p. 294-6, nrs. 79, 82-84, 87, 95-98, 99, 289
33. Sotheby’s 17 juni 2003, lot 30
34. Cardon 2006
35. Christie’s 15 november 2006, lot 34
36. Wijsman 2006, nrs. 9, 11
37. Vanwijnsberghe 2006, p. 142-3, kl. pl. 11.13, nr. 1
38. Hans-Collas & Schandel 2009, p. 157-8, 256-72; p. 284-7, nr. 72
39. Christie’s 7 juli 2010, lot 40
40. Wijsman 2010, p. 302, 417, 418-420, 434, 442, 528, 680
41. Parijs-Brussel 2011-2012, nr. 43, p. 425
42. London 2011-2012, nrs. 48, 50, 53, 54, 57, 93, p. 293
43. Sotheby’s 3 december 2013, lot 26
44. König 2021