Parijs, Bibliothèque Nationale, Ms. Fr. 24399, f. 15r (detail)

Meester van de Vie de Saint François

Frans boekverluchter en paneelschilder, werkzaam rond 1475-1500 in Anjou. Hij ontleent zijn (door schrijver dezes gegeven) naam aan een door hem verlucht Vie et miracles de saint François d’Assise, eind 2007 verworven door Parijs, Bibliothèque Nationale, ms. fr. 28640. De hand van de meester wordt ook aangetroffen in een exemplaar van de door koning René geschreven Coeur d’Amour espris, eveneens bewaard in Parijs, Bibliothèque Nationale, ms. fr. 24399. De soms letterlijke ontleningen aan het beroemde in Wenen bewaarde exemplaar van deze Coeur d’Amour espris (Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek, cod 2597, verlucht door Barthélemy van Eyck) brachten Avril in Avril & Reynaud 1993, p. 371 er aanvankelijk toe onze meester te situeren in de Provence, in het artistieke milieu van koning René d’Anjou. Avril komt daar op terug in zijn beschrijving van de Vie in Avril 2008-2009.

Parijs, Bibliothèque Nationale, Ms. Fr. 24399, f. 58r (detail)

Rond 1480, dus aan het begin van zijn loopbaan, kan een tweetal handschriften worden geplaatst: een getijdenboek in Toulouse, Bibliothèque municipale, ms. 135 en een Trésor des histoires, Parijs, Bibliothèque Nationale, ms. fr. 1367. Van iets later dateert een los blad met een Kruisiging, waarop de figuren van Christus, Maria en Johannes zich aftekenen tegen een met maanlicht beschenen stadssilhouet. Uit 1480-1485 dateert het hiervoor al genoemde exemplaar van de Coeur d’Amour espris. We vervolgen met een tweetal getijdenboeken, te dateren rond 1485-1490. De ene wordt bewaard te Poitiers, Médiathèque François Mitterrand, ms. 1110. Van het andere getijdenboek bevinden zich 31 miniaturen in Blackburn, Museum and Art Gallery, ms. Hart 20984, een losse miniatuur bevond zich in New York, Lehman 1975.1.2467 (Sint Antonius), terwijl de verblijfplaats van een losse miniatuur met David en Goliath uit hetzelfde getijdenboek (Forrer 1902, p. 28, pl. 35) thans onbekend is.

Tot slot kan een drietal losse miniaturen worden genoemd, afkomstig uit een Code de Justinien, bewaard in Parijs, Musée du Louvre, département des arts graphiques, RF 54636, 54637 en Inv 20696, en geschilderd rond 1490-1495 door een verluchter uit de omgeving van onze meester. De artiest heeft een voorkeur voor de kleur grijs. Felle kleuren komen amper voor. Zijn stijl is flegmatiek. De randen zorgen vaak voor een venstereffect, waarbij de toeschouwer het geschilderde tafereel als het ware door een venster bekijkt. Randversieringen ontbreken (zie bijv. Parijs, BnF, ms. fr. 1367 en fr. 28640) of bestaan uit complexe architecturale omlijstingen, als dan niet ingelegd met edelstenen. De Meester van de Vie de saint François was naar alle waarschijnlijkheid ook werkzaam als paneelschilder. Cabillic 2008-2009 wijst op een aantal opvallende overeenkomsten tussen miniaturen van de artiest en het retabel van generaal Beaussant.

Parijs, Bibliothèque Nationale, ms. fr. 28640
f. 2r – f. 91v: de heilige Franciscus ontvangt de stigmata

Catalogus
Blackburn, Museum and Art Gallery
Ms. Hart 20984 album met 31 miniaturen uit een getijdenboek, Anjou, ca 1485-1490 (zie ook New York,
Robert Lehman Collection) lit: Sotheby’s catalogus 19-21 juni 1922, lot 433||Hindman, Levi d’Ancona, Palladino & Saffiotti 1997, in nr. 6, p. 46-52||Avril 2008-2009, p. 27, fig. 27-9

New York, Metropolitan Museum of Art, (voorheen) the Robert Lehman Collection
Ms 1975.1.2467 losse miniatuur met Sint Antonius, afkomstig uit een getijdenboek (zie ook Blackburn), Anjou, ca 1485-1490 lit: De Ricci 1935-1940, II, p. 1718 als Frankrijk, ca 1510||Parijs 1957, nr. 169 als Bourges of Tours, ca 1500 beïnvloed door Jean Bourdichon||Cincinnati 1959, nr. 348 als Jean Bourdichon||Hindman, Levi d’Ancona, Palladino & Saffiotti 1997, nr. 6, p. 46-52||Avril 2008-2009, p. 27, fig. 30

Parijs, Bibliothèque Nationale

Ms. fr. 1367 Trésor des histoires, Anjou, ca 1480 lit: Avril & Reynaud 1993, nr. 210||Avril 2008-2009, p. 19, fig. p. 19-21

Ms fr 24399 René van Anjou, Le Coeur d’Amour espris, Anjou, ca 1480-1485

lit:

Avril & Reynaud 1993, nr. 209

Angers 2009-2010, nr. 28

Ms fr 28640 Vie et miracles de saint François d’Assise, Anjou, ca 1480-1485 lit: Sotheby’s catalogus 22 maart 1937, lot 47||Avril & Reynaud 1993, p. 371 als localisation actuelle inconnu||Avril 2008-2009||Cabillic 2008-2009||Damongeot 2008-2009

Parijs, Les Enluminures
Catalogus 1-1996, nr. 25 los blad met de Kruisiging, Anjou, ca 1480 lit: Les Enluminures 1999-cat 8, nr. 25||Avril 2008-2009, p. 21, fig. 20, p. 35 nt 21

Parijs, Musée du Louvre, département des arts graphiques

Inv 20696 losse miniatuur uit een Code de Justinien met een huwelijkstafereel, Anjou, ca 1490-1495 verluchter uit omgeving van de Meester van de Vie de saint François lit: Avril 2008-2009, p. 27-8, fig. 34||Parijs 2011, nr. 104

RF 54636 losse miniatuur uit een Code de Justinien met keizer Justinianus en zijn Codex, Anjou, ca 1490-1495 verluchter uit omgeving van de Meester van de Vie de saint François lit: Avril 2008-2009, p. 27-8, fig. 33||Parijs 2011, nr. 102

RF 54637 losse miniatuur uit een Code de Justinien met de Triniteit, Anjou, ca 1490-1495 verluchter uit omgeving van de Meester van de Vie de saint François lit: Avril 2008-2009, p. 27-8||Parijs 2011, nr. 103

Poitiers, Médiathèque François Mitterrand

Ms 1110 getijdenboek, Anjou, ca 1485-1490 Avril 2008-2009, p. 27

Toulouse, Bibliothèque municipale

Ms 135 getijdenboek, Anjou, ca 1480 Avril 2008-2009, p. 19-21, fig. p. 24, figs. 17, 18

Literatuur
Forrer 1902, p. 28, pl. 35
Sotheby’s catalogus 19-21 juni 1922, lot 433
De Ricci 1935-1940, II, p. 1718
Sotheby’s catalogus 22 maart 1937, lot 47
Parijs 1957, nr. 169
Cincinnati 1959, nr. 348
Avril & Reynaud 1993, nrs. 209, 210, p. 370-372
Hindman, Levi d’Ancona, Palladino & Saffiotti 1997, nr. 6, p. 46-52
Les Enluminures 1999-cat 8, nr. 25
Avril 2008-2009
Cabillic 2008-2009
Damongeot 2008-2009

Angers 2009-2010, nr. 28
Parijs 2011, nr. 102, 103, 104

Parijs, Musée du Louvre, département des arts graphiques
RF 54636 losse miniatuur uit een Code de Justinien met keizer Justinianus en zijn Codex