Belbello de Pavia

Italiaans boekverluchter uit Lombardije, actief tussen 1422/1425-1470, beschouwd als de laatste belangrijke vertegenwoordiger van de Lombardijnse Internationale Gotische Stijl. De identiteit van Belbello da Pavia is pas in 1912 vastgesteld door Toesca, zijn naam in 1915 door Pacchioni.

Een van zijn belangrijkste werken is de verluchting van de Bijbel van Niccolo III d’Este, ook wel genoemd, aangezien deze bijbel door hem rijkelijk werd verlucht, de Belbello Bijbel, bewaard te Vaticaanstad, Biblioteca Apostolica Vaticana, Ms. Barb. Lat. 613. Een gedeelte van de verluchting van deze bijbel (één miniatuur) werd verzorgd door Jacopino d’Arezzo.

• 

• 

Vaticaanstad, Biblioteca Apostolica Vaticana,
Ms barb lat 613 Bijbel van Niccolo III d’Este, f. 1r, f. 73r

Voorts heeft Belbello da Pavia het 2e gedeelte van het Visconti getijdenboek voor zijn rekening genomen, nadat dit onvoltooid was gebleven door Giovannino dei Grassi.

Reeds hier laat hij zijn meer individuele stijl zien, meer robuuster dan die van zijn voorgangers, krachtiger in ontwerp en met donkere, bijna nachtelijke kleuring, waarin gouden stralen een paars blauwe lucht doorklieven.

Goud wordt gebruikt om landschappen op te hogen en op kleding, mogelijk een echo van Byzantijnse mozaïeken en Venetiaanse iconen. Zijn werk laat voorts een dramatische spanning en een expressionistische inslag zien die afkomstig zijn uit Karolingische en Ottoonse boekverluchting.

Belbello da Pavia werkte voorts mee aan de verluchting van in ieder geval volumes M en P van een zevendelig koorboek, gemaakt voor de San Giorgio Maggiore in Venetië. Van deze zeven delen zijn er vier bewaard gebleven, waarvan drie nog in de San Giorgio Maggiore zelf (antifonaren M, Q en R) terwijl het 1e volume (antifonarium P) thans bewaard wordt in New York, Metropolitan Museum of Art, Cloisters Collection, ms. 60.165.

Daarnaast is nog een aantal losse bladen bewaard gebleven, waaronder vijf bladen geschilderd door Belbello da Pavia (zie (Voorheen) New York, Metropolitan Museum of Art, Robert Lehman Collection). Voormeld antifonarium Q werd (mede) geschilderd door de Meester van het Antifonarium Q in de San Giorgio Maggiore.

De Meester van het Murano Graduaal (zie verder aldaar) is wellicht met Belbello da Pavia te vereenzelvigen.

Catalogus

Boston, Museum of Fine Arts

Ms 1973.692 miniatuur uit antifonarium of graduaal met de hl. Romualdus, midden 15e eeuw

Chambéry, Bibliothèque municipale

Ms 4 breviarium voor Maria van Savoie, ca 1432-1435, katern f. 435-438v door Belbello verlucht, overige door de Meester van de Vitae Imperatorum

literatuur:

• Bagliani 1991, nr. 20
• Heid-Guillaume & Ritz 1998, p. 30-43, kleurpl. VI, VII, VIII, IX, X, figs. 28-55, 57-59, 61-65, 68-76

Florence, Biblioteca Nazionale

Ms landau-finaly 22 2e deel van het getijdenboek voor de Visconti, Lombardije, ca 1400 en 1412-1430 verluchting begonnen door Giovannino dei Grassi en voltooid door Belbello da Pavia

literatuur:

• Meiss & Kirsch 1972

Mantua, Archivio Storico Diocesano, Capitolo della Cattedrale

Missaal van Barbara van Brandenburg, Lombardije, ca 1442-1462, verluchting door Belbello da Pavia, Girolamo da Cremona en een derde anoniem verluchter

literatuur:

• Ferrara 1998, nr. 13

Milaan, Biblioteca Braidense

Ae xiv 19-20 Acta Sanctorum, Lombardije, ca 1431 drie miniaturen worden aan Belbello da Pavia toegeschreven

literatuur:

• Meiss & Kirsch 1972, p. 27

New York, Metropolitan Museum of Art, Cloisters Collection

Ms 60.165 antifonarium, Lombardije/Venetië, ca 1467-1470 (ook losse bladen in (Voorheen) New York, Metropolitan Museum of Art, Robert Lehman Collection)

literatuur:

• Palladino 2003, nr. 58a

(Voorheen) New York, Metropolitan Museum of Art, Robert Lehman Collection

Los blad uit een antifonarium (antifonarium 60.165 in New York, Metropolitan Museum of Art, Cloisters Collection) met zegenende Christus in initiaal T, Lombardije/Venetië, ca 1467-1470

literatuur:

• Palladino 2003, nr. 58b

Los blad uit een antifonarium (antifonarium 60.165 in New York, Metropolitan Museum of Art, Cloisters Collection) met hl. Stefan in initiaal T, Lombardije/Venetië, ca 1467-1470

literatuur:

• Palladino 2003, nr. 58c

Los blad uit een antifonarium (antifonarium 60.165 in New York, Metropolitan Museum of Art, Cloisters Collection) met jonge zegenende Christus in initiaal A, Lombardije/Venetië, ca 1467-1470

literatuur:

• Palladino 2003, nr. 58d

Parijs, Bibliothèque Nationale

Ms Lat 8204 Aeneis, Lombardije, ca 1430

literatuur:

• Meiss & Kirsch 1972, p. 27

Vaticaanstad, Biblioteca Apostolica Vaticana

Ms barb lat 613 Bijbel van Niccolo III d’Este of de Belbello Bijbel

literatuur:

• Die Psalmen 1997 (diverse afbeeldingen door de tekst)

Venetië, San Giorgio Maggiore

Antifonarium M, Lombardije/Venetië, ca 1467-1470, verluchting door Belbello da Pavia en de Tweede Meester van het Antifonarium M van de San Giorgio Maggiore

literatuur:

• Palladino 2003, p. 125

Literatuur

1. De Ricci 1935-1940, II, p. 1708, Chorale en C.33
2. Meiss & Kirsch 1972
3. Bologna 1988, p. 120, 144, 147, 151,185
4. Bagliani 1991, nr. 20
5. Italian Libraries 1997, p. 134-135
6. Die Psalmen 1997 (diverse afbeeldingen door de tekst)
7. Heid-Guillaume & Ritz 1998, p. 30-43, kleurpl. VI, VII, VIII, IX, X, figs. 28-55, 57-59, 61-65, 68-76
8. Ferrara 1998, nr. 13
9. Palladino 2003, nrs. 58a, 58b, 58c, 58d, p. 115-122

Bradley 1887-1889
Thieme-Becker 1907-1950
D’Ancona & Aeschlimann 1949, p. 24