Parijs, Bibliothèque Nationale,  Ms. fr 9198, f. 19r (detail)

Jan Tavernier (Jean Le Tavernier)

Direct link to Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, Ms 76 F 2 Getijdenboek van Filips de Goede

Vlaams boekverluchter, werkzaam rond 1450. Mogelijk geboren in Oudenaarde en wellicht opgeleid in Doornik (Tournai), hetgeen misschien de invloed van de Meester van Flémalle op zijn werk kan verklaren: het plastische karakter, de figuren die op de rug worden gezien, de brede gewaden, het dynamische perspectief en de grisaille.

Jan Tavernier werd in 1434 vrijmeester in het verluchtersgilde van Doornik. Tegelijk schijnt hij ook actief in Gent te zijn geweest. Het was in ieder geval in Gent dat hij in 1436 en in 1441-1442 in aanvaring kwam met het plaatselijke gilde. Het staat vast dat hij van 1454 tot 1460 in Oudenaarde verbleef. In 1454 nam hij met vijf andere Oudenaardse meesters in Rijsel deel aan de voorbereidingen voor het Banket van de Fazant. Van 1454 tot 1460 ontving hij in Oudenaarde opdrachten van Filips de Goede.

[/fusion_text][/fusion_builder_column]

Parijs, Bibliothèque Nationale,  Ms. fr 9198, f. 17r: annunciatie (detail)

Jan Tavernier werkte samen met Jean Miélot aan een veelgelezen, door de kartuizer Dionysius van Ryckel geschreven traktaat over de Vier Uitersten: de Dood, het Laatste Oordeel, de hemel en de hel. Typisch voor Tavernier is de lust tot vertellen. Hij gebruikt daartoe talrijke kleine personages die actief bezig zijn maar stereotiepe gemaniëreerde poses aannemen. Taverniers meesterlijke gebruik van de grisaille-techniek is terug te vinden in het getijdenboek van Filips de Goede (bewaard in Den Haag, Koninklijke Bibliotheek) en in een Miracle de Notre Dame (Parijs, Bibliothèque Nationale), alsmede in zijn omvangrijkste werk, Les Chroniques et Conquetes de Charlemagne (Brussel, Koninklijke Bibliotheek, ms. 9066).

In zijn fantasie loopt de verluchter vooruit op het werk van Jeroen Bosch. Op een veiling van Sotheby’s (19 juni 2001, lot 28, coll. J.R. Ritman) heeft de Koninklijke Bibliotheek van België een waarschijnlijk eveneens voor Filips de Goede vervaardigd getijdenboek verworven, waaraan zowel Jan Tavernier als Loyset Liédet hun medewerking hebben verleend (ms. IV 1290). Een in de omgeving van Jan Tavernier werkzame boekverluchter was de Meester van Claude Villa.

Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, Ms. 76 F 2, f. 244r: Triniteit (detail)

Catalogus

Brussel, Koninklijke Bibliotheek

Ms 9066, 9067, 9068 David Aubert, Chroniques et conquetes de Charlemagne, delen I, II en III, Oudenaarde, 1458-1460

literatuur:

  • Brussel 1959, nrs. 95-97
  • Delaissé 1959, nr. 36
  • Brussel 1986, nr. 11
  • Parijs-Brussel 2011, nrs. 39, 40

Ms 9092 Traité sur l’oraison dominicale, bewerkt door Jean Miélot, Oudenaarde, na 1457

literatuur:

  • Delaissé 1959, nr. 40
  • Smeyers 1998, p. 322
  • Parijs-Brussel 2011, nr. 34

Ms 9095 Bucardus, Advis directif pour faire le passage d’Outremer in een Franse vertaling door Jean Miélot, Oudenaarde, ca 1455

literatuur:

  • Delaissé 1959, nr. 32
  • Smeyers 1998, p. 322, noot 61
  • Parijs-Brussel 2011, nr. 36

Ms 9278-80 Jean Miélot, didactische werken, Oudenaarde, ca 1450

literatuur:

  • Delaissé 1959, nr. 28
  • Parijs-Brussel 2011, nr. 33

Ms 9511 2e dl Breviarium van Filips de Goede, Brugge, ca 1455-1460 verluchting door Willem Vrelant, medewerker van Willem Vrelant; 2 volbladminiaturen met de Geboorte en de Boom van Jesse (9511, f. 15) door Jan Tavernier

literatuur:

  • Delaissé 1959, nr. 29
  • Smeyers 1998, p. 297-8
  • Parijs-Brussel 2011, nr. 42

Zie verder onder: Willem Vrelant

Ms 10308 René van Anjou, le Mortifiement de vaine plaisance, Vlaanderen, ca 1455-1467 verluchting door Jan Tavernier of verluchter uit zijn omgeving

literatuur:

  • Smeyers 1998, p. 266, 327
  • Parijs-Brussel 2011, nr. 35

Ms 11129 Gérard de Vliederhoven, Traité des quatre dernières choses (Franse vertaling door Jean Miélot), Oudenaarde, na 1455

literatuur

  • Parijs-Brussel 2011, nr. 41

Ms IV 1290 Getijdenboek, geschreven door David Aubert, gebonden door Antonius de Gavere, verlucht te Doornik, ca 1440 door Meester van Mansel: f. 81r visitatie, 94v geboorte, 101v aankondiging aan de herders, 131r David; Jan Tavernier: o.a. f. 14r Johannes op Patmos, 16r Lukas, 19r Markus, 21r Mattheus, 25r Christoffel met Jezuskind, 26r Barbara, 28r Quentin, 32r Sebastiaan, 37r Maria met Kind, 62r gevangenneming, 110v vlucht naar Egypte, 110r: Aanbidding door de wijzen, 123v kindermoord, 153r Triniteit; en te Brugge, ca 1475 door Loyset Liédet: f. 29r Sint Nicolaas, 33v Sint Adrianus, 35r Sint Antonius, 53r latere bezitter knielend voor altaar in kerk, 177r tweede bezitter lezend in een gebedenboek voor een altaar in een kerk

literatuur:

  • König 1989, nr. 35
  • König 1991 (2) nr. A
  • Sotheby’s 10 juni 2001 (Ritman, 2), lot 28
  • Bousmanne cs 2002

Parijs, Bibliothèque Nationale, Ms. fr 9087, f. 152v (detail) en 207v (detail)

Cambridge, Fitzwilliam Museum

Ms 3-1954 getijdenboek van Filips de Stoute, Parijs, 1376-1379; 1390 en Brussel, ca 1450 verluchting door Meester van de Bijbel van Jean de Sy, Meester van de Kroning van Karel VI, Marc Caussin, Willem Vrelant, Meester van de Wauquelin’s Alexander, Jan Tavernier, Dreux Jehan/Meester van Girart de Roussillon en anderen

literatuur:

  • Cambridge 1993, nr. 46
  • Van Buren, Marrow & Pettenati 1996, p. 443, 448, 479, 481-485, 521, 533, 539, 548, 550
  • Cambridge 2005, nr. 85

Voor verdere literatuur zie onder: Meester van de Bijbel van Jean de Sy

Chicago, Newberry Library

Ms 40 Speculum humanae salvationis, Brugge, ca 1460 omgeving Willem Vrelant, volgeling Jan Tavernier

literatuur:

  • Kessler 1969, nr. 6
  • Kessler 1977
  • Cardon 1996, cat. nr. 9
  • Cardon, Van der Stock & Vanwijnsberghe 2002, p. 365-379
  • Wijsman 2010, p. 200, 219, 233, 416, 542
  • Parijs-Brussel 2011, p. 353, 356

Den Haag, Koninklijke Bibliotheek

Ms 76 F 2 getijdenboek van Filips de Goede, Oudenaarde, ca. 1450-1460, 126 miniaturen door Jean Tavernier en Brugge, ca 1500 toevoeging 39 miniaturen door de Meester van de Gebedenboeken van omstreeks 1500

literatuur:

  • Vogelsang 1899, p. 106 nt. 5 (“Gebetbuch Philipp des Guten”)
  • Winkler 1925 (1978), p. 60, 172, afb. 33
  • Brussel 1959, nr. 92
  • Den Haag 1980, nr. 45
  • Den Haag 1994, p. 40 nr. 12, afb. op p. 41
  • Smeyers 1998, p. 322-323 fig. 50, 352 nt. 62
  • Vanwijnsberghe 2001, p. 15 nt. 93, 22 nt. 134, 23 nt. 139, fig. 87, 89
  • Korteweg 2002, p. 757-770, afb.1-3
  • Leuven 2002, nr. 79
  • Wijsman 2007, p. 247 nt. 8

Londen, British Library

Ms add 19416 Heures de Charles le Clerc, Oudenaarde, ca 1445-1450

literatuur:

  • Vanwijnsberghe & Verroken 2013

Oxford, Bodleian Library

Ms Douce 374 Gautier de Coincy, Miracles de Notre Dame, vertaling door Jean Miélot, deel II, Oudenaarde, ca 1456-1460

Parijs, Bibliothèque Nationale

Ms fr 6275 Miroir de la salvation humaine, (Franse vertaling door Jéan Miélot), Oudenaarde (?), ca 1450-1460 Jan Tavernier: o.a. f. 49r; Brugge of Lille (?), ca 1470 Loyset Liédet: frontispice, en Brugge of Lille (?), ca 1470-1480 Meester van Edward IV: o.a. f. 48v

literatuur:

  • Brinkmann 1997, p. 398
  • Avril 1999, p. 12-13, 15, 18, 21 nt 23
  • Cardon 2006
  • Wijsman 2010, p. 418-420, 528, 680
  • Parijs-Brussel 2011, nr. 43

Ms fr 9087 Bucardus, Advis directif pour faire le passage d’Outremer in een Franse vertaling door Jean Miélot, Oudenaarde, ca 1456

literatuur:

  • Parijs-Brussel 2011, nr. 37

Ms fr 9198-9199 Gautier de Coincy, Miracles de Notre Dame, vertaling door Jean Miélot, Oudenaarde, ca 1456-1460

literatuur:

  • D’Ancona & Aeschlimann 1949, p. 149 als Philippe de Mazerolles
  • Brussel 1959, nrs. 93, 98
  • Smeyers 1998, p. 9
  • Parijs-Brussel 2011, nr. 32

Ms n. acq. lat. 3225 getijdenboek, Oudenaarde (?), ca 1450

literatuur:

  • Parijs-Brussel 2011, nr. 38

5058819490-fr 9087 f 1r door Jan Tavernier

Parijs, Bibliothèque Nationale, Ms. fr 9087, f. 1r: aanbieding van het handschrift (detail)

Literatuur

  1. Vogelsang 1899, p. 106 nt. 5 (“Gebetbuch Philipp des Guten”)
  2. Winkler 1925 (1978), p. 60, 172, afb. 33
  3. Brussel 1959, nrs. 92-98, p. 95-102
  4. Delaissé 1959, nrs. 28, 29, 32, 36, 40
  5. Kessler 1969, nr. 6
  6. Kessler 1977
  7. Den Haag 1980, nr. 45
  8. Brussel 1986, nr. 11
  9. Avril 1989
  10. König 1989, nr. 35
  11. König 1991 (2) nr. A
  12. Cambridge 1993, nr. 46
  13. Den Haag 1994, nr. 12
  14. Cardon 1996, cat. nr. 9
  15. Van Buren, Marrow & Pettenati 1996, p. 443, 448, 479, 481-485, 521, 533, 539, 548, 550
  16. Brinkmann 1997, p. 398
  17. Smeyers 1998, p. 9, 232, 266, 292, 297-8, 317, 320-326, 327
  18. Avril 1999, p. 12-13, 15, 18, 21 nt 23
  19. Sotheby’s 10 juni 2001 (Ritman, 2), lot 28
  20. Vanwijnsberghe 2001, p. 15 nt. 93, 22 nt. 134, 23 nt. 139, fig. 87, 89
  21. Bousmanne cs 2002
  22. Cardon, Van der Stock & Vanwijnsberghe 2002, p. 365-379
  23. Korteweg 2002, p. 757-770, afb.1-3
  24. Leuven 2002, nr. 79
  25. Cambridge 2005, nr. 85
  26. Cardon 2006
  27. Wijsman 2007, p. 247 nt. 8
  28. Wijsman 2010, p. 200, 219, 233, 416, 418-420, 528, 542, 680
  29. Parijs-Brussel 2011, p. 212-237, 353, 356, nrs. 32-43
  30. Vanwijnsberghe & Verroken 2013

Bradley 1887-1889
Thieme-Becker 1907-1950
D’Ancona & Aeschlimann 1949

[/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]