Londen, British Library, Ms Yates Thompson 29, f. 7r Juli (detail)

Matteo da Milano

Italiaans boekverluchter, werkzaam rond 1500. Waarschijnlijk geboren en opgeleid in Milaan. De aan hem toegeschreven handschriften suggereren echter dat hij vooral werkzaam was in Noord-Oost Italië. Matteo da Milano is de kunstenaar die het grootste deel van de verluchting van het getijdenboek van Bonaparte Ghislieri (Londen, British Library, ms. Yates Thompson 29) voor zijn rekening nam.

Hij versiert in dit getijdenboek zijn randen met bloemen en vliegjes, in navolging van de Gent-Brugse strooiranden, zodat een trompe l’oeil effect wordt bereikt. In strijd met het Vlaamse realisme en afbreuk doende aan het trompe l’oeil effect zijn echter de vreemde vogels met een mensenkop. Zie omtrent de ook wel aan Antonia da Monza toegeschreven verluchting van de hier afgebeelde initiaal aldaar.

Londen, British Library, Ms Yates Thompson 29, f. 74v: annunciatie (detail)

Na 1502 was hij werkzaam in Ferrara, waar hij, naar bekend is uit rekeningen, zijn medewerking verleende aan de verluchting van het breviarium van hertog Ercole (Hercules) I van Ferrara (gestorven 1505) dat zich thans te Modena bevindt, en waar hij voorts een missaal voor diens zoon kardinaal Ippolito verluchte. Een aan Matteo toe te schrijven handschrift, het getijdenboek van Dionora van Urbino, doet vermoeden dat hij Urbino bereikte tussen 1509 en 1520. Waarschijnlijk eindigt hij zijn loopbaan in Rome, alwaar hij rond 1520 een missaal verluchtte voor kardinaal Giulio de’ Medici (Berlijn, Kupferstichkabinett, ms. 78 D 17).

Londen, British Library, Ms Yates Thompson 29, f. 16r: Maagd en Kind (detail)

Catalogus

Berlijn, Staatliche Museen zu Berlin, Preussischer Kulturbesitz, Kupferstichkabinett

Ms 78 D 17 Missaal van kardinaal Giulio de’ Medici, Rome, ca 1520 miniaturen door Matteo da Milano, gehistorieerde initialen en randen door Giovanni Battista Cavalletto

literatuur:

  • Wescher 1931, p. 104-7
  • Berlijn 1994, nr. I.15
  • London-New York 1994-1995, nr. 128

Chantilly, Musée Condé

Ms 83 Libro d’ Ore Torriani, Milaan, ca 1480-1500 verluchting van de 6 volbladminiaturen door Giovanni Ambrogio de Predis, randversiering door Matteo da Milano

Chantilly, Musée Condé, Ms. 83

Innsbruck, Universitatsbibliothek

Cod 43 missaal van Ippolito I

literatuur:

  • Kren 1983, p. 124 noot 15

Londen, British Library

Ms Yates Thompson 7 getijdenboek van Dionora van Urbino, Ferrara of Rome, ca 1510-1515

literatuur:

  • Kren 1983, p. 124 noot 16
  • Alexander 1992 (2), p. 40-41, figs. 25, 29, Reprinted in Alexander, Studies in Italian Manuscript Illumination (London: Pindar Press, 2002), p. 294, 319, 323, 326, 331
  • Backhouse 1997, nr. 199

Ms Yates Thompson 29 Getijdenboek  van Bonaparte Ghislieri (voorheen bekend als ‘het Albani Getijdenboek’), Bologna, ca 1500 verluchting door Amico Aspertini: f. 15v aanbidding door de herders (gesigneerd ‘Amicus Bononiensis’) en mogelijk f. 104v koning David (randen door Matteo da Milano) en 127r Hieronymus (randen door Matteo da Milano); Pietro de Cristoforo Vannucci (Perugino): 1 gesigneerde miniatuur, voorheen f. 132r, thans separaat bewaard als Yates Thompson 29, f. 132 hl. Sebastiaan; Matteo da Milano: f. 16r maagd en kind, 74v annunciatie, alle gehistorieerde initialen en de kalender medaillons; Mariano del Buono: f. 15r

literatuur:

  • Bradley 1887-1889, I, p. 72
  • James 1907 (2), nr. XCIII pp. 145-52
  • d’Ancona 1925, p. 73, 88, pls LXVIII, LXXXV
  • Alexander 1978, nrs. 38, 39
  • Kren 1983, p. 123-130
  • Alexander 1992 (2), p. 41, fig. 28; Reprinted in Alexander, Studies in Italian Manuscript Illumination (London: Pindar Press, 2002), p.  322, 326, 329
  • Alexander 1994, p. 16, 32, nr. 117, p. 222-23
  • London-New York 1994-1995, nr. 117
  • Backhouse 1997, nr. 200

Londen, Christie’s

Catalogus 12 november 2008, lot 46, psalter van de San Sisto Koorboeken, Piacenza of Milaan, ca 1474-1500, verlucht door Matteo da Milano: o.a. f. 8v God instrueert een monnik in initiaal en Meester van de Gradualen van San Salvatore: o.a. f. 1r Koning David, Sint Benedictus en twee Benedictijner monniken in initiaal A

literatuur:

  • Christie’s 12 november 2008, lot 46

Zie ook onder Francesco da Castello

Malibu, J. Paul Getty Museum

Ms 87 missaal, Rome, ca 1520

Malibu, J. Paul Getty Museum, Ms 87, f. 4r – 52v door Matteo da Milano

Milaan, Biblioteca Capitolare del Duomo

Cod. ii.d.i.13, Arcimboldi missaal, Milaan, ca 1495

literatuur:

  • Alexander 1985
  • Romano 2007

Modena, Biblioteca Estense

Ms Lat 424 Breviarium van hertog Ercole I van Ferrara (Breviario Erculeo) (4 losse bladen in Zagreb), 1502 verluchting door Matteo da Milano, Cesare delle Vieze en Tommaso di Cesare Basso da Modena

Modena, Biblioteca Estense, Ms Lat 424

literatuur:

  • Salmi 1955, p. 61, 62, pl. LX en LXI
  • Brussel 1969, nr. 76
  • Kren 1983, p. 124, noot 14
  • Alexander 2016, p. 149-151

Zagreb, Strossmayerova Galerija

SG 335-338 vier volbladminiaturen uit het Breviarium van hertog Ercole I van Ferrara (zie Modena), 1502

literatuur:

  • Alexander 2016, p. 149-151
  • Ferrara 1998, nr. 70a-d

Berlijn, Staatliche Museen zu Berlin, Preussischer Kulturbesitz, Kupferstichkabinett, Ms 78 D 17, f. 182v: Kruisiging

Literatuur

  1. James 1907 (2), nr. XCIII pp. 145-52
  2. d’Ancona 1925, p. 73, 88, pls LXVIII, LXXXV
  3. Wescher 1931, p. 104-7
  4. Salmi 1955, p. 57, 61, 62, pl. LX en LXI
  5. Brussel 1969, nr. 76
  6. Alexander 1978, nrs. 38, 39
  7. Kren 1983,  p. 123-131
  8. Alexander 1985
  9. Alexander 1991
  10. Alexander 1992 (2), p. 40-41, figs. 25, 28, 29, Reprinted in Alexander, Studies in Italian Manuscript Illumination (London: Pindar Press, 2002), p. 294, 319, 322, 323, 326, 329, 331
  11. Bauer-Eberhardt 1993
  12. Alexander 1994, p. 16, 32, nr. 117, p. 222-23
  13. Berlijn 1994, nr. I.15
  14. London-New York 1994-1995, nrs. 117, 128
  15. Backhouse 1997, nrs. 199, 200
  16. Ferrara 1998, nr. 70a-d
  17. Romano 2007
  18. Christie’s 12 november 2008, lot 46
  19. Hofmann 2013
  20. Alexander 2016, p. 66, 90, 125, 139, 149-152, 211, 218, 283, 338 n 95
  • Bradley 1887-1889, I, p. 72
  • D’Ancona & Aeschlimann 1949, p. 14