Londen, British Library, Ms Harley 2897, f. f 315r: geboorte van Johannes de Doper door Meester van het Breviarium van Jan zonder Vrees (detail)

Meester van het Breviarium van Jan zonder Vrees

Master of the Breviary of John the Fearless | Maître du Bréviaire de Jean sans Peur

Frans boekverluchter, actief in het begin van de 15e eeuw. Hij ontleent zijn naam aan zijn medewerking aan een voor Jan zonder Vrees vervaardigd breviarium, thans bewaard in de British Library (ms. Add. 35311 en ms. Harley 2897). Meiss noemt hem in zeker opzicht de meest mysterieuze meester van de eerste twee decades van de 15e eeuw. Friedrich Winkler identificeerde hem in 1911 als Paul van Limburg en dateerde het breviarium kort na 1400.

Deze vereenzelviging en datering worden thans niet meer aanvaard (Zie Meiss 1970 en 1974). Hoewel de haast pointillistische stijl van schilderen de hand van de Brevier-meester duidelijk onderscheidt van zowel die van de drie Gebroeders van Limburg als van al zijn Franse tijdgenoten, bestaat er wel een nauwe relatie tussen de Gebroeders van Limburg en de Meester van het Breviarium van Jan zonder Vrees.

Zo werkte de meester mee aan de verluchting van (initialen en randen van) de Très Riches Heures (aldus Meiss 1974, anders echter Clark 2005) en leunde hij voor zijn figuren en composities zwaar op de ontwerpen van de Gebroeders van Limburg.

Ook composities van Jacquemart de Hesdin werden soms overgenomen, zie bijv. de kruisiging in Londen, British Library, ms. add. 35311, f. 333v door de Breviarium Meester en de kruisiging in Brussel, Koninklijke Bibliotheek, ms. 11060-1, p. 190 door Jacquemart.

Een driedelig handschrift thans in Brussel, Koninklijke Bibliotheek, ms 11035-7 bevat een later aan dit handschrift toegevoegd blad met de Madonna op de maancirkel, welke Delaissé 1959 op grond van de grote kwaliteit van dit helaas beschadigde blad in verband heeft gebracht met de reeds genoemde Paul van Limburg, waarbij hij echter tegelijk aangaf dat geen van de Limburgs ooit een zo technisch verfijnde gelaatsuitdrukking als die van de Madonna heeft bereikt. Meiss 1974 schrijft het werk toe aan de Meester van het Breviarium van Jan zonder Vrees.

Brussel, Koninklijke Bibliotheek, Ms 11035-11036-11037, f. 6v:  Madonna op de maancirkel

Catalogus

Baltimore, Walters Art Gallery

Ms 219 getijdenboek, Parijs, ca 1418 verluchting door de Meester van Walters 219 en 4 miniaturen door de Meester van het Breviarium van Jan zonder Vrees

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 305-6
  • Randall 1989, nr. 100

Brussel, Koninklijke Bibliotheek

Ms 11035-11036-11037 Gebedenboek van Philippe le Hardi en zijn opvolgers: later Parijs, ca 1415 toegevoegd blad met Madonna op de maancirkel mogelijk door Meester van het Breviarium van Jan zonder Vrees

literatuur:

  • Delaissé 1959, nr. 22
  • Meiss 1974 (1), p. 376

Chantilly, Musée Condé

Ms 65 Très Riches Heures de Jean de Berry, deel van de initialen en randen door Meester van het Breviarium van Jan zonder Vrees volgens Meiss 1974, ander Clark 2005, p. 211 e.v.; zie verder onder: Gebroeders van Limburg

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 376
  • Clark 2005, p. 211 e.v.

Londen, British Library

Ms add 35311 Breviarium van Jean sans Peur, winterdeel, zomerdeel is Londen, British Library, ms Harley 2897, Parijs, ca 1413-1419 Meester van het Breviarium van Jan zonder Vrees en werkplaats en anderen

Londen, British Library, Ms add 35311, f. 8: David, schrijver en de Heer

literatuur:

  • Winkler 1925 (1978), p. 177-8
  • Meiss 1970
  • Meiss 1974 (1), p. 325-8
  • Farquhar 1976, pp. 45-46, pls 24-25
  • Backhouse 1997, nr. 135
  • Martens 2002, p. 931
  • Parijs 2004, nr. 166
  • Parijs 2004 (5), nr. 50
  • Nijmegen 2005, nr. 114
  • Clark 2008

Ms Harley 2897 brevier van Jan zonder Vrees (zomerdeel, winterdeel is Londen, British Library, ms add 35311), Parijs, ca 1413-1419 verluchting door Meester van het Breviarium van Jan zonder Vrees en werkplaats: f. 188v, 282, 282v, 283v, 284, 285, 285v, 288v, 290, 302, 303v, 315, 321v, 323, 326, 328v, 333, 336, 338, 338v, 339v, 340v, 347v, 350v, 351v, 353, 379, 381v, 399v, 406, 421, 422v, 426, 426v, 435; de Meester van Egerton 1070: f. 159, 249, 252v, 254v, 258, 385; artiest uit de omgeving van de Meester van de Nederige Madonna’s: f. 156, 157v, 158v, 160, 161, 164v, 170, 179v, 182, 184, 186v, 211v, 220, 225v, 228, 229v, 349, 358, 366v, 380, 390v, 394v, 396, 401, 404v, 407v, 440v, 444v, 447v, 449v; toegevoegd psalterdeel ca 1420-1440 door Meester van Guillebert de Mets: f. 23v, 33v, 42v, 50v, 62, 72v, 84

Londen, British Library, Ms Harley 2897, f. 188v: Hemelvaart

literatuur:

  • Winkler 1925 (1978), p. 177-8
  • Meiss 1970
  • Meiss 1974, I, 66, 169, 232-33, 234-37, 276, esp. 325-28, 393, 419, 471 n. 661, II, figs. 610, 618, 619, 621, 622, 893
  • Martens 2002, p. 931
  • Parijs 2004 (5), nr. 50
  • Nijmegen 2005, nr. 115
  • Clark 2008

Londen, Sotheby’s

Catalogus 4 december 2007, lot 57 Breviarium van Armagnac in 2 vols., Parijs, ca 1400 (tussen 1390 en 1407 Meester van Vergilius en werkplaats: vol.1: f. 1r, vol 2 : f. 298v, 309r, 320v, 352v; Meester van Luçon en werkplaats: vol. 1: f. 2r, 63r, 172v, 186r, vol. 2 : f. 1r, 2r, 34v, 36r, 120r; Meester van het Breviarium van Jan zonder Vrees en werkplaats: vol. 1,f. 56r, 201v, 238v, 251r, 259r, 264r, vol. 2: f. 23r, 52v, en mogelijk f. 69r, 92r, 101r, 137v, 158v, 168v, 172, 180, 199, 205, 218r, 232r, 244r; Meester van de Mariakroning en werkplaats: vol. 1, f. 31r (maar niet het gezicht van Jean de Roussay, dat mogelijk is geschilderd door de Meester van Luçon), 31v, 35r, 36v, 40r (maar niet de donor die mogelijk is geschilderd door de Meester van Luçon), vol. 2: f. 248v, 261v, 270v, 279r, 287v)

literatuur:

  • De Hamel 2006

Voor verdere literatuur zie onder Meester van Vergilius

Madrid, Museo Lazaro Galdiano

Ms registro 15701-21 Los blad met de Vlucht naar Egypte, afkomstig uit getijdenboek te New York, collectie Alexander Acevedo, Parijs of Bourgondië, ca 1413-1419

literatuur:

  • Parijs 2004, nr. 167b
  • Nijmegen 2005, nr. 117

New York, Collectie Alexander Acevedo

Getijdenboek, Parijs of Bourgondië, ca 1413-1419  en kort voor 1460 (aangekocht via Sotheby’s 7-12-1999, lot 43) 17 miniaturen, waarvan 14 door de Meester van het Breviarium van Jan zonder Vrees, 2 miniaturen, f. 92v: Opdracht in de tempel, en f. 156v: begrafenisprocessie ontworpen door de  Meester van het Breviarium van Jan zonder Vrees en kort voor 1460 voltooid door Antoine de Lonhy, f. 107v: Kroning van Maria door Navolger van Meester François, f. 115v: Pinksteren door anoniem meester; los blad in Madrid)

literatuur:

  • Sotheby’s 7 december 1999, lot 43
  • Parijs 2004, nr. 167a
  • Nijmegen 2005, nr. 116

Palermo, Biblioteca Nazionale

Ms 1.A.15 getijdenboek, Parijs, ca 1400-1420 ff. 93 en 165 door Meester van het Breviarium van Jan zonder Vrees, overige miniaturen door werkplaats van de Meester van Boucicaut

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 376

Parijs, Bibliothèque Nationale

Ms fr 926 St. Bonaventura, L’aiguillon d’amour divin, Parijs, ca 1406-1410 verluchting door Meester van het Breviarium van Jan zonder Vrees (f. 52, kruisiging), overige miniaturen door werkplaats van de Meester van Luçon

literatuur:

  • Delisle 1868-1871, I, p. 167-9, 174; III, p. 313
  • Parijs 1955, nr. 185
  • Meiss 1974 (1), p. 344, 376
  • Parijs 2004, nr. 205

Ms lat 5221 Parijs, ca 1400-1420

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 376

Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek

Ms ser n 2613 getijdenboek, Parijs, ca 1400-1420 verluchting door Meester van het Breviarium van Jan zonder Vrees (f. 14); overige verluchting door de werkplaatsen van de Meester van Walters 219 en de Meester van Troyes

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 376

Literatuur

  1. Delisle 1868-1871, I, p. 167-9, 174; III, p. 313
  2. Parijs 1955, nr. 185
  3. Delaissé 1959, nr. 22
  4. Meiss 1970
  5. Meiss 1974 (1), p. 232-237, 305-6, 325-8, 376
  6. Farquhar 1976, pp. 45-46, pls 24-25
  7. Randall 1989, nr. 100
  8. Backhouse 1997, nr. 135
  9. Sotheby’s 7 december 1999, lot 43
  10. Martens 2002, p. 931
  11. Parijs 2004, nrs. 166, 167a en 167b, 205
  12. Parijs 2004 (5), nr. 50
  13. Nijmegen 2005, nrs. 114-117
  14. Clark 2005, p. 209-214
  15. De Hamel 2006
  16. Clark 2008