Londen, British Library, Ms Yates Thompson 3, f.1r: januari met Jean Comte de Dunois aan feestmaaltijd (detail)

Meester van Dunois

(Master of Dunois | Maître de Dunois)

Frans boekverluchter, werkzaam in de 1e helft van de 15e eeuw. Ontleent zijn naam aan het getijdenboek van Jean d’Orléans, graaf de Dunois, thans bewaard te Londen, British Library, Ms Yates Thompson 3. Wellicht kan hij worden vereenzelvigd met Jean Haincelin, waarvan gedocumenteerd is dat hij in 1449 voor de hertog van Orléans, broer van de graaf van Orléans, werkzaam was.

Wederom wellicht is de Meester van Bedford te vereenzelvigen met Haincelin de Haguenot, voor het eerst in 1403 te Parijs geregistreerd. Dit zou betekenen dat de Dunois Meester – Jean Haincelin – de zoon is van de Meester van Bedford (zie p. 19 Sotheby’s 6 juli 2000) (zie verder ook onder Haincelin de Haguenot en onder Jean Haincelin). De naam “Jehan Hainselin” komt in 1438 voor op een rol met belastingen door Karel VII geheven van de Parijse burgers in het kader van de financiering van de oorlog tegen de Engelsen.

Londen, British Library, Ms Yates Thompson 3, f. 162r: Luiheid (detail)

Gedocumenteerd is dat admiraal Prigent de Coëtivy in 1444 een tweetal manuscripten heeft gekocht van Jean Haincelin/de Dunois Meester, een Guiron le Courtois (waarschijnlijk thans Parijs, Bibliothèque Nationale, ms. fr. 356 en 357, hoewel Villela-Petit 2003, p. 42 rechterkolom onderaan beweerd dat dit handschrift niet is teruggevonden) en een Lancelot (zie o.a. Sotheby’s 6 juli 2000). De Meester van Dunois werd voorheen ook aangeduid als de Chief Associate van de Bedford Meester.

Een medewerker en opvolger van onze meester is de Meester van Jean Rolin II. Zoals diens naam aangeeft werkte hij voor kardinaal Jean Rolin, zoon van chancelier Rolin uit Autun, bekend van het fameuze door Jan van Eyck voor hem geschilderde paneel Vierge du chancelier Rolin. De achtergrond van dit schilderij is zeer nauwkeurig gekopieerd door de Meester van Dunois op folio 162r van diens Getijdenboek van Dunois, zodanig nauwkeurig dat hij het schilderij zelf gezien moet hebben (aldus Art de l’enluminure 25, p. 22-23).

Dublin, Chester Beatty Library, Ms W 82, f. 266r: SS James Minor and Philip from the Coëtivy Hours

De Meester van Dunois verwerkte in zijn naamgevend getijdenboek nog meer ontleningen aan bestaande kunstwerken. Zo is de afbeelding van Jean de Dunois tijdens een feestmaaltijd in de onderrand van folio 1r met de maand Januari geïnspireerd op de afbeelding van een feestmaaltijd met Jean de Berry in de Très Riches Heures.

Het getijdenboek in Keulen, verzameling Renate König, ms. nr. 10 wordt in Keulen 1987, nr. 22 vergeleken met het handschrift in Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, ms. 76 F 22 dat in Den Haag 2001, nr. 81 wordt toegeschreven aan de Meester van Thomas Hoo.

In Keulen 2001 (1) nr. 10 echter wordt het Keulse handschrift toegeschreven aan de Meester van Dunois. In deze catalogus wordt dan ook het Keulse handschrift gerangschikt onder zowel de Meester van Dunois als de Meester van Thomas Hoo, in afwachting van meer duidelijkheid.

Londen, British Library, Ms Yates Thompson 3, f. 32v: Laatste Oordeel (detail)

Catalogus

Brussel, Koninklijke Bibliotheek

Ms IV 111 Henri Suso, L’Orloge de Sapience, Frankrijk, ca 1455-1460 verluchting door Meester van Dunois en Meester van Jean Rolin II

literatuur:

  • Spencer 1963
  • Sterling 1990, nr. 10
  • Avril & Reynaud 1993, nr. 10
  • Marrow 1994, fig. 4-7
  • Walther 2001, p. 330-331

Cambridge, Harvard University, Houghton Library

Ms Richardson 31 Le Décaméron van Boccaccio

literatuur:

  • Marrow 1994, fig. 3

Chantilly, Musée Condé

Ms 648 Roman de Tristan (vol I, vol II = Dijon), verluchting door Jean Haincelin = Meester van Dunois te
Parijs, ca 1443: f. 1-204 en Meester van Charles du Maine in de Loirevallei, ca 1450-1455: f. 205-432

literatuur:

  • Angers 2009, nr. 31a

Den Haag, Koninklijke Bibliotheek

Ms 74 G 37 en 37a getijdenboek van Simon de Varie (delen 1 en 2), Parijs, 1455 verluchting door Jean Fouquet: f. 1r, 1v; Meester van Dunois: G 37: f. 25r, 53r, 66r; G 37a: f. 20r; de Meester van Jean Rolin II: G 37: f. 1r, 73v, 74v, 76v, 78v, 80r, 81v, 83r, 84r, 85r, 86r, 88r; G 37a: f. 2r, 3v, 4v, 5v, 6v, 8r, 9r, 10v, 12v, 14r, 15v, 17r, 18v, 19v, 29r, 37r, 83r, 84r, 88r, 89r, 90r, 91r, 92r, 93r, 94r, 95r, 96r, 97r, 98r, 99r

Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, Ms 74 G 37a, f. 20r: verraad (detail)

literatuur:

  • Den Haag 1980, nr. 38
  • Avril & Reynaud 1993, nr. 69
  • Marrow 1994
  • Schaefer 1994, p. 166-9, 310-311
  • Den Haag 2002, nr. 72, kleurpl. 134, 135

Dublin, Chester Beatty Library

Ms W 82 Coëtivy getijdenboek, Parijs, ca 1443-1445

Dublin, Chester Beatty Library, Ms W 82, f. 171r

Keulen, Renate König Collectie

Ms nr. 10 getijdenboek, Parijs, ca 1440-1450

literatuur:

  • Sotheby’s 2 december 1986, lot 57
  • Keulen 1987, nr. 22
  • Keulen 2001 (1), nr. 10

Londen, British Library

Ms Egerton 2019 getijdenboek, Parijs, ca 1440-1450 verluchting door de Meester van Dunois alias  Jean Haincelin: f. 104, 135-142, 222, 229; de Meester van de Münchener Legenda aurea: f. 1-56, 75-98, 126, 156v-177v, 196-224, 232; de Meester van Sint Stefanus in het Salisbury Breviarium: f. 68, 223, 226v, 231, 234v

literatuur:

  • Ungeheuer 2015, nr. 15

Ms Yates Thompson 3 Getijdenboek van Jean d’Orléans, comte de Dunois, Parijs, kort na 1436

Londen, British Library, Ms Yates Thompson 3, f. 184r: aanbidding van het Ware Kruis (detail)

literatuur:

  • James 1898, nr. 11
  • Herbert 1911, p. 276
  • Luik 1968, nr. 206
  • Meiss 1974, I, p. 222, 472 n. 692, II, pl. 725
  • Backhouse 1997, nr. 153
  • Watson 1979, I, p. 168
  • Backhouse 1985, p. 5, fig. 3
  • Sterling 1987, p. 446, 460
  • Monks 1988, p. 61-68
  • Marrow 1994, p. 28, 34, 42, figs. 9, 12, 17
  • Avril & Reynaud 1993, p. 23, 36, 37
  • New York 2005, p. 249 n. 5
  • Buzwell 2005, p. 12, p. 20, p. 24
  • Reynolds 2006, p. 451 n. 30
  • Reynolds 2007, p. 224
  • Art de l’enluminure 25 (juni-aug. 2008)

Londen, Christie’s

Catalogus 25 mei 2016, lot 9 getijdenboek, Parijs, ca 1460 bevat de volgende miniaturen: St John on Patmos f.1, St Luke f.3, St Matthew f.5, St Mark f.7, Virgin and Child in a Rose Garden f.8v, Annunciation f.15, Visitation f.27, Nativity f.38v, Annunciation to the Shepherds f.44v, Adoration of the Magi f.49, Presentation in the Temple f.53v, Flight into Egypt f.58, Coronation of the Virgin f.65, David in Penitence f.72, Crucifixion f. 90, Pentecost f.97v, Burial service within a church f.104 verluchting door de Meester van Dunois, o.a. f. 1r en 8v, en de Meester van Jean Rolin II

Londen, Christie’s, Catalogus 25 mei 2016, lot 9, f. 8v – 9r

literatuur:

  • Londen, Christie’s, Catalogus 25 mei 2016, lot 9

Londen, Sotheby’s

Catalogus 6 juli 2000 Lot 23, 24, 25, 26, 4 miniaturen uit een Le Livre de Lancelot del Lac, ca 1444

literatuur:

  • Sotheby’s 6 juli 2000, p. 19-22 (lot 23, 24, 25, 26)

Catalogus 6 juli 2011(Arcana, III), lot 14 Le Tellier de Courtanvaulx getijdenboek, Parijs, ca 1460 volgeling van Meester van Dunois: f. ff.43, 56v, 65, 83, 138, 155, volgeling Meester van Jean Rolin II, verband met Meester van de Münchener Legenda Aurea

literatuur:

  • Sotheby’s 6 juli 2011(Arcana, III), lot 14

Londen, Victoria and Albert Museum

Inv. E.4580-1910 los blad uit getijdenboek: de steniging van de hl. Stefanus

literatuur:

  • Marrow 1994, fig. 2

Malibu, J. Paul Getty Museum

Ms 7 getijdenboek van Simon de Varie (deel 3), Parijs, 1455 verluchting door Jean Fouquet: f. 1r, 1v, 2r, 2v; Meester van Dunois: f. 3r, 5v, 8v, 11v12r, 17v, 18v, 23v, 36v, 45r; Meester van Jean Rolin II: f. 28v, 72r, 74r, 76v, 79v, 85v

Malibu, J. Paul Getty Museum, Ms 7, f. 3r: Saint John on Patmos (detail)

literatuur:

  • Avril & Reynaud 1993, nr. 69
  • Marrow 1994
  • Schaefer 1994, p. 166-9, 310-311

Parijs, Bibliothèque de l’Arsenal

Ms 621 missaal van Jacques du Chatelier

literatuur:

  • Leroquais 1924, III, p. 37-38
  • Martin & Lauer 1929, p. 39-40
  • Parijs 1955, nr. 221
  • Avril & Reynaud 1993, p. 36
  • Parijs 2004, nr. 221

Parijs, Bibliothèque Nationale

Ms fr 62 Jean de Courcy, La bouquechardière, Parijs, 15e eeuw

literatuur:

  • http://gallica.bnf.fr (2006)

Ms fr 356-357 Roman de Guiron le Courtois, Parijs, ca 1450

literatuur:

  • Avril & Reynaud 1993, nr. 7

Ms lat 17294 Breviarium van Bedford/Salisbury Breviarium, tussen 1424-1435 verluchting door de Meester van Bedford / Haincelin de Haguenot en diens zoon(?) de Meester van Dunois / Jean Haincelin

literatuur:

  • Parijs 1955, nr. 217
  • Spencer 1965
  • Avril & Reynaud 1993, nr. 3 en p. 36

Ms n. acq lat 3226 Getijdenboek van Guillaume Juvenel, Parijs, ca 1450

Parijs, Bibliothèque Nationale, Ms n. acq lat 3226, f. 5r: Visitatie

literatuur:

  • Reynaud 1999

Parijs, Petit Palais

Ms Dutuit 35 getijdenboek, Parijs, ca 1450

literatuur:

  • Avril & Reynaud 1993, nr. 6
  • Rouen 2016-2017, nr. 53

Privé Verzameling, Verenigde Staten

los blad uit getijdenboek: de graflegging

literatuur:

  • Avril & Reynaud 1993, p. 16
  • Marrow 1994, fig. 1

Rotthalmünster, Antiquariaat Heribert Tenschert

Ms s.n. getijdenboek van Nanterre, Parijs, ca 1425 Meester van Bedford alias Haincelin de Haguenau en de Meester van Dunois alias Jean Haincelin, of ca 1440-1450 Meester van Dunois alias Jean Haincelin: 18 grote miniaturen: f. 11r Johannes op Patmos, 13r Mattheus, 14v Markus, 38v Visitatie, 47v geboorte, 55r aanbidding door de wijzen, 58v presentatie in de tempel, 62r vlucht naar Egypte, 68r kroning van de Maagd, 93r begrafenisscene, 132r Maagd en Kind, 137r laatste oordeel, 141r Maagd en Kind met donor, 152r Sint Anna, 156r Sint Margaretha, 162v Sint Genevieve)

Rotthalmünster, Antiquariaat Heribert Tenschert, Ms s.n. getijdenboek van Nanterre, f. 62r vlucht naar Egypte

literatuur:

  • New York, Christie’s (Veilinghuis), Catalogus 21 oktober 1977, Lot 95
  • König 1990 (Leuchtendes Mittelalter II), Nr. 25
  • Londen, Sotheby’s (Veilinghuis), Catalogus 6 juli 2000 (Ritman, 1), lot 21

Rotthalmünster, Antiquariat Heribert Tenschert Katalogus 80 – LXXX “Paris mon Amour, I” (2017)

Nr. 11 Getijdenboek van Jean Troussier, Parijs, ca 1424-1425 Meester van de Münchener Legenda Aurea alias Conrad van Toul?: 19 grote miniaturen: o.a. f. 3r Jean Troussier, heer van Gabetiere, in gebed voor een Pieta, 16r Johannes op Patmos, 29r annunciatie, 51r visitatie, 62r geboorte, 68r aankondiging aan de herders, 72v aanbidding door de wijzen, 76v presentatie in de tempel, 80v vlucht naar Egypte, 87r Mariakroning, 92r David in gebed, 109v kruisiging, 113r pinksteren, 116r begrafenis, 159r tronende Maria met Kind, 164r laatste oordeel; latere toevoeging door Meester van Dunois alias Jean Haincelin: f. 167r hel

Rotthalmünster, Antiquariat Heribert Tenschert Katalogus 80 – LXXX “Paris mon Amour, I” (2017), Nr. 11, f. 167r: Hel

literatuur:

  • König 1993, nr. 15
  • Art de l’enluminure 14 (sept.-nov. 2005), achterzijde
  • König 2017 (“Das Pariser Stundenbuch um 1400”), Nr. 6
  • König 2017 (“Paris mon Amour, I”), Nr. 11

Windsor Castle, Royal Library

Getijdenboek van Sobieski, Parijs, ca 1420-25 werkplaats van de Meester van Bedford/Meester van Dunois, Meester van Fastolf, Meester van de Münchener Legenda aurea

literatuur:

  • Hamburg 1969, nr. 51
  • Spencer 1977
  • Avril & Reynaud 1993, p. 36
Parijs, Bibliothèque Nationale, Ms n. acq lat 3226, f. 28r: Vlucht naar Egypte

Literatuur

  1. James 1898, nr. 11
  2. Herbert 1911, p. 276
  3. Leroquais 1924, III, p. 37-38
  4. Martin & Lauer 1929, p. 39-40
  5. Parijs 1955, nrs. 217, 221
  6. Spencer 1965
  7. Luik 1968, nr. 206
  8. Hamburg 1969, nr. 51
  9. Meiss 1974, I, p. 222, 472 n. 692, II, pl. 725
  10. New York, Christie’s (Veilinghuis), Catalogus 21 oktober 1977, Lot 95
  11. Spencer 1977
  12. Watson 1979, I, p. 168
  13. Den Haag 1980, nr. 38
  14. Backhouse 1985, p. 5, fig. 3
  15. Sotheby’s 2 december 1986, lot 57
  16. Keulen 1987, nr. 22
  17. Sterling 1987, p. 446, 460
  18. Monks 1988, p. 61-68
  19. König 1990 (“Leuchtendes Mittelalter II”), Nr. 25
  20. Avril & Reynaud 1993, nrs. 3, 6, 7, 69, p. 23, 36, 37
  21. König 1993 (“Leuchtendes Mittelalter V”), nr. 15
  22. Marrow 1994
  23. Schaefer 1994, p. 166-9, 310-311
  24. Backhouse 1997, nr. 153
  25. Reynaud 1999
  26. Sotheby’s 6 juli 2000, p. 19-22 (lot 23, 24, 25, 26)
  27. Londen, Sotheby’s (Veilinghuis), Catalogus 6 juli 2000 (Ritman, 1), lot 21
  28. Keulen 2001 (1), nr. 10
  29. Den Haag 2002, nr. 72, kleurpl. 134, 135
  30. Villela-Petit 2003, p. 42, 44, 47, 48
  31. Parijs 2004, nr. 221
  32. Art de l’enluminure 14 (sept.-nov. 2005), achterzijde
  33. Buzwell 2005, p. 12, p. 20, p. 24
  34. New York 2005, p. 249 n. 5
  35. http://gallica.bnf.fr (2006)
  36. Reynolds 2006, p. 451 n. 30
  37. Reynolds 2007, p. 224
  38. Art de l’enluminure 25 (juni-aug. 2008)
  39. Angers 2009, nr. 31b
  40. König 2011 (“Das Pariser Stundenbuch um 1400”), Nr. 6
  41. Sotheby’s 6 juli 2011(Arcana, III), lot 14
  42. Ungeheuer 2015, nr. 15
  43. Londen, Christie’s, Catalogus 25 mei 2016, lot 9
  44. Rouen 2016-2017, nr. 53
  45. König 2017 (“Paris mon Amour, I”), Nr. 11