Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek, Cod 2368, f. 3r: Portret van Maximiliaan met zijn eerste leraar Jakob von Fladnitz (detail)

Leerboekenmeester

Lehrbuchmeister

Oostenrijks boekverluchter, werkzaam in Wenen in het 3e kwart van de 15e eeuw. Hij ontleent zijn naam aan een drietal leerboeken die hij verluchtte voor de jonge prins Maximiliaan, de latere keizer Maximiliaan I. In deze leerboeken, bewaard te Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek, cod 2289, cod 2368 en cod ser. n. 2617, treffen we meermalen portretten aan van Jacob von Fladnotz, Peter von Passail en Peter Engelbrecht, de eerste leraren van Maximilaan, alsmede van de jonge Maximilaan zelf.

De Leerboekenmeester verluchtte ook een gebedenboek voor de moeder van Maximiliaan, keizerin Eleonore (Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek, cod 1942).

De decoratiestijl van de Leerboekenmeester sluit aan bij die van de Albrechtsminiator en de Meester van de Klosterneuburger Missalen. Voorts is de invloed bemerkbaar van de Franco-Vlaamse boekverluchtings-kunst in de weergave van kledij en landschap, terwijl ook ontleningen aan het werk van Martinus Opifex voorkomen.

Catalogus

Baltimore, Walters Art Gallery

Ms W 764 gebedenboek, Wenen, ca 1450

literatuur:

  • Schmidt 2005, p. 24

Klosterneuburg, Stiftsbibliothek

CCL 43 Franz von Retz, super Comedent igitur, Wenen, ca 1455-1460, 1 figuurlijke initiaal door Leerboekenmeester

literatuur:

  • Haidinger 1998, p. 54
  • Schmidt 2005, p. 24, nr. 111

CCL 52 Franz von Retz, Lectura super Salve Regina I, Wenen, ca 1455-1460, 1 figuurlijke initiaal door Leerboekenmeester

literatuur:

  • Haidinger 1998, p. 53
  • Schmidt 2005, p. 24, nr. 112

CCL 61 breviarium van Propst Simon Heindl, Wenen, ca 1454, 1 initiaal met wapen door Leerboekenmeester

literatuur:

  • Haidinger 1983, p. 106-9
  • Schmidt 2005, p. 24, nr. 110

CCL 611 missaal, Wenen, ca 1450-1455 meerdere beeldinitialen door Leerboekenmeester

literatuur:

  • Haidinger 1998, p. 54
  • Schmidt 2005, p. 24, nr. 108

CCL 617 missaal, Wenen, ca 1460-1465 kanonbeeld door Leerboekenmeester

literatuur:

  • Krems 1959, nr. 129
  • Haidinger 1998, p. 55
  • Schmidt 2005, p. 24, nr. 113; p. 42, nr. 129

CCL 1189 breviarium, Wenen, ca 1450-1455 enkele figuurlijke initialen door Leerboekenmeester

literatuur:

  • Klosterneuburg 1960, nr. 110
  • Haidinger 1998, p. 55
  • Schmidt 2005, p. 24, nr. 109

Wenen, Diözesanmuseum

Cod F 65 missaal, Wenen, ca 1465 verluchting door Leerboekenmeester, toevoegingen in 1482 door verluchter uit werkplaats van Ulrich Schreier

literatuur:

  • Schmidt 2005, p. 24

Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek

Cod 1846 gebedenboek voor hertog Albrecht VI, Wenen en Melk?, ca 1455-1463 titelminiatuur met beeltenis hertog Albrecht VI door Leerboekenmeester

literatuur:

  • Krems 1959, nr. 128
  • Schmidt 2005, p. 42, nr. 128

Cod 1942 gebedenboek voor keizerin Eleonore, Wenen, ca 1463

literatuur:

  • Unterkircher 1983, p. 11

Cod 2289 Alexander de Villa Dei, Doctrinale puerorum, grammatika leerboek voor prins Maximilaan, Wenen, ca 1466-1470

literatuur:

  • Unterkircher 1983
  • Schmidt 2005, p. 23

Cod 2368 leerboek voor prins Maximilaan, Wenen, ca 1466-1470

Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek, Cod 2368, f. 3r: Portret van Maximiliaan met zijn eerste leraar Jakob von Fladnitz

literatuur:

  • Unterkircher 1983, p. 11
  • Schmidt 2005, p. 23

Cod ser n. 2617 leerboek voor prins Maximilaan, Wenen, ca 1466-1470

literatuur:

  • Unterkircher 1983, p. 11
  • Schmidt 2005, p. 23

Literatuur

  1. Holter-Oettinger 1938, p. 121-125
  2. Kraus 1958, p. 30 e.v.
  3. Krems 1959, nrs. 128, 129
  4. Klosterneuburg 1960, nr. 110
  5. Unterkircher 1983, p. 11, kl. pl. 1-5
  6. Haidinger 1983, p. 106-109
  7. Haidinger 1998
  8. Pfändtner & Haidinger 2004
  9. Schmidt 2005, p. 23-24, nrs. 108-114; p. 42, nr. 129
  10. Pfändtner 2011