Meester van de Londense Jason

Noord-Nederlands boekverluchter, werkzaam in Haarlem tussen ca 1470 en ca 1480. Ontleent zijn naam aan de verluchting die hij schiep in de Historie van Jason, thans bewaard in Londen, British Library, ms. Add. 10290.

Londen, British Library, Ms add 10290, f. 152r: belegering van Olyferne door koning Eson en Medea doodt haar zoon voor Jason en Mirro

De Historie van Jason is een middelnederlandse vertaling van de Fais et prouesses de Jason, omstreeks 1460 geschreven door Raoul Lefèvre, kamerheer van Filips de Goede, hertog van Bourgondië. Het Londense handschrift is een papieren codex, bestaande uit een tweetal gedeelten, elk met een verschillende lay-out en schrift, maar geïllustreerd door dezelfde artiest.

Het eerste deel bevat de Historie van Jason en is versierd met 20 levendige pen- en gewassen tekeningen.

Het tweede deel bevat een copie van Dat Scaecspel, een middelnederlandse vertaling van het Ludus Scaccorum, een 14e eeuwse tekst van de hand van de Italiaan Jacobus de Cessolis. De versiering omvat 13 kolomminiaturen.

Londen, British Library, Ms add 10290, f. 171r: getroonde koningin

Buiten bovenbeschreven handschrift treffen we de Meester van de Londense Jason aan in een klein aantal (5) andere manuscripten, waarvan 1 (Den Haag) thans geen miniaturen meer heeft.

De herkomst van de handschriften van de hand van de meester uit Haarlem blijkt uit de stijl van de penversieringen, terwijl voorts rond 1485 de Historie van Jason is gebruikt als voorbeeld voor de gedrukte editie van dit werk, vervaardigd door de Haarlemse drukker Jacob Bellaert, versierd  met houtsnedes van de hand van de Meester van Jacob Bellaert (Utrecht/New York 1989, p. 239).

Daarnaast kan gewezen worden op de opvallende iconografische overeenstemming tussen de miniatuur met het Lazaruswonder in het in Duitsland, Privé-verzameling (Keulen 1987, nr. 64), f. 157v bewaarde handschrift en het altaarbeeld met dezelfde voorstelling, thans bewaard in de Gemälde galerie in Berlijn, van de hand van de uit Haarlem afkomstige Albert van Ouwater (Keulen 1987, p. 203).

Catalogus

Londen, British Library

Ms add 10290 Historie van Jason/Dat Scaecspel, Haarlem, ca 1475-1480

Londen, British Library, Ms add 10290, f. 2r:

literatuur:

  • Utrecht/New York 1989, nr. 79
  • Backhouse 1997, nr. 169

Darmstadt, Hessische Landes- und Hochschulbibliothek

Ms 1002 getijdenboek, Haarlem, 1474

literatuur:

  • Utrecht/New York 1989, nr. 81

Den Haag, Koninklijke Bibliotheek

Ms BPH 139 Gebeden- en getijdenboek, Haarlem, ca 1470-1480

literatuur:

  • König  1990, nr. 30
  • Den Haag 1992, nr. 88
  • Amsterdam 2009, nr. 5

Duitsland, Privéverzameling (Keulen 1987)

Nr. 64 getijdenboek, Haarlem, ca 1470

literatuur:

  • Keulen 1987, nr. 64
  • Utrecht/New York 1989, p. 240

Hamburg, Dr. Jörn Günther Antiquariat (Thans Basel & Stalden)

Catalogus 11 (2015), nr. 64 getijdenboek, Haarlem, ca 1475-1480

literatuur:

  • Jörn Günther 2015, nr. 64

Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek

Cod brev 11 getijdenboek, Haarlem, ca 1480 verluchting door de Meester van de Londense Jason en de Meesters van Hugo Jansz. van Woerden: o.a. f. 67

literatuur:

  • Byvanck 1937, p. 91, 155, figs. 222, 223
  • Achten & Knauss 1959, nr. 3
  • Utrecht/New York 1989, nr. 80
  • Karlsruhe 1992, nr. 22

Literatuur

  1. Byvanck 1937, p. 91, 155, figs. 222, 223
  2. Achten & Knauss 1959, nr. 3
  3. Keulen 1987, nr. 64
  4. Utrecht/New York 1989, nrs. 79, 80, 81
  5. König  1990, nr. 30
  6. Den Haag 1992, nr. 88
  7. Karlsruhe 1992, nr. 22
  8. Backhouse 1997, nr. 169
  9. Amsterdam 2009, nr. 5
  10. Jörn Günther 2015, nr. 64