Londen, British Library, Ms Harley 4965, f. 127v (detail)

Meester van de Londense Plinius

Master of the London Pliny | Maître du Pline de Londres

Italiaans boekverluchter, werkzaam in het laatste kwart van de 15e eeuw, aanvankelijk in Venetië vanaf 1472, en na ca 1480 mogelijk in Napels en/of Rome waar hij handschriften verluchtte voor kardinaal Giovanni d’Aragona. Ontleent zijn naam aan de door hem verzorgde verluchting van een gedrukt exemplaar van de Historia naturalis van Plinius, thans bewaard te Londen, British Library, IC 19662.

Invloed Antonello da Messina

Net als veel paneelschilders werd de meester beïnvloed door de aanwezigheid van Antonello da Messina in Venetië rond 1475. Deze Antonello had zich de kunst van de weergave van het licht eigen gemaakt, een belangrijke kwaliteit van de eigentijdse Vlaamse paneelschilderkunst, en we zien daarvan een echo in de afbeelding van Ovidius in zijn studeerkamer uit een handschrift thans bewaard te Parijs, Bibliothèque Nationale (ms. lat. 8016, f. 1r).

Vereenzelviging met Gaspare da Padova?

In vroegere literatuur werd de Meester van de Londense Plinius wel vereenzelvigd met de verluchter Gaspare da Padova (bijv. Parijs 1984,  p. 168), maar recent gepubliseerde documenten tonen aan dat deze verluchter al voor kardinaal Francesco Gonzaga werkte sedert circa 1468 en dus niet meer aanwezig was in Venetië in de jaren dat de Meester van de Londense Plinius daar nog wel werkzaam was (aldus London-New York 1994-1995, nr. 90 p. 182).

Catalogus

Bayonne, Musée Bonnat

NI 1513, AI 1188 fragment van een frontispice, verlucht te Venetië of Napels, ca 1476-1480

literatuur:

  • Armstrong 1981, nr. 53, p. 136-7

Berlijn, Staatliche Museen zu Berlin, Preussischer Kulturbesitz, Kupferstichkabinett

Ms 78 D 13 Hieronymus, Brieven, verlucht te Venetië ca 1478-1480

literatuur:

  • Wescher 1931, p. 114-6
  • Levi d’Ancona 1967, p. 21-2
  • Mariani Canova 1969, p. 64, 154-5
  • Alexander 1969 (2), p. 20
  • Berlijn 1975, nr. 169
  • Armstrong 1981, nr. 44, p. 131
  • Mariani Canova 1988 (2), p. 49-50
  • Berlijn 1994, nr. I.14
  • London-New York 1994-1995, nr. 28

Bologna, Biblioteca Universitaria

Ms 618 Diodorus Siculus, Bibliothecae historicae, verlucht te Venetië of Napels, ca 1478-1480 door de Meester van de Londense Plinius

literatuur:

  • Rome 1954, nr. 700
  • Alexander 1969 (2), p. 20
  • De Marinis 1969, I, p. 46; II, pl. 31
  • Armstrong 1981, nr. 46, p. 38-41, 132

Cambridge, Fitzwilliam Museum

Ms 160 Marcus Fabius, Quintilianus, Declamationes, verlucht te Napels, ca 1480-1483

literatuur:

  • Armstrong 1981, nr. 52, p. 136

Cambridge, University Library

Inc. I, B. 3.2 Gaius Plinius Secundus, Historia naturalis, verlucht te Venetië, ca 1476 door de Meester van de Londense Plinius, gedrukt te Venetië, 1476 door Nicolaus Jenson

literatuur:

  • Waagen 1854, III, p. 452-3
  • Oates 1954, nr. 1640
  • Alexander 1969 (2), p. 17-8
  • Armstrong 1981, nr. 41, p. 130
  • Armstrong 1986, p. 87, 91
  • Cambridge 2005, nr. 174

Dublin, Board of Trinity College

Fag, GG 2.1,2 Plutarches, Vitae illustrium virorum, verlucht te Venetië ca 1478 door de Meester van de Londense Plinius, gedrukt te Venetië, 2 januari 1478 door Nicolaus Jenson

literatuur:

  • Abbott 1905, nr. 434
  • Armstrong 1986
  • London-New York 1994-1995, nr. 90

Florence, Biblioteca Medicea Laurenziana

D’Elci 749 Scriptores rei rusticae, verlucht te Venetië, ca 1472 door de Meester van de Londense Plinius, gedrukt te Venetië, 1472 door Nicolaus Jenson

literatuur:

  • Armstrong 1966, p. 348-9
  • Armstrong 1981, nr. 35, p. 123-5

Londen, British Library

IC 19662 Gaius Plinius Secundus, Historia naturalis, verlucht te Venetië, ca 1472 door de Meester van de Londense Plinius, gedrukt te Venetië, 1472 door Nicolaus Jenson

literatuur:

  • Alexander 1969 (2), p. 10
  • Armstrong 1981, nr. 36, p. 125-6
  • London-New York 1994-1995, p. 36

Ms Harley 4965 Eusebius Pamphilus, De evangelica praeparatione, verlucht te Napels, ca 1482

literatuur:

  • De Marinis 1947-1952, I, p. 74, 95; II, p. 69
  • Alexander 1969 (2), p. 18
  • Armstrong 1981, nr. 48, p. 134

Londen, British Library Board

C.19.E.14 (IB 20488) Vergilius, Opera, verlucht te Venetië, ca 1476 door de Meester van de Londense Plinius, gedrukt te Venetië, 1476 door Antonio di Bartolomeo da Bologna

literatuur:

  • Armstrong 1986, p. 87
  • London-New York 1994-1995, nr. 90

Manchester, John Rylands University Library

Inc. nr. 3461 Herodotus, Historiae, verlucht te Venetië, ca 1474 door de Meester van de Londense Plinius, gedrukt te Venetië, 1474 door Jacobus Rubeus

literatuur:

  • Armstrong 1981, nr. 38, p. 127

Inc. nr. 10547 Gaius Sallustius Crispus, Opera, verlucht te Venetië, ca 1474 door de Meester van de Londense Plinius, gedrukt te Venetië, 23 maart 1474 door Johannes de Colonia en Johannes Manthen

literatuur:

  • Armstrong 1981, nr. 37, p. 126-7

Oxford, Bodleian Library

Ms Canon Liturg 410 breviarium, verlucht te Venetië ca 1476-1480 door de Meester van de Londense Plinius

literatuur:

  • Oxford 1948, nr. 69
  • Stockholm 1962, nr. 32
  • Mariani Canova 1969, p. 64, 66, 155
  • Alexander 1969 (2), p. 19
  • Armstrong 1981, nr. 39, p. 127-9
  • London-New York 1994-1995, nr. 90

Parijs, Bibliothèque Nationale

Ms lat 5081 Eusebius Pamphilus, Historia ecclesiastica, verlucht te Venetië of Napels, ca 1480

literatuur:

  • De Marinis 1947-1952, I, p. 74, 94; II, p. 69
  • Armstrong 1981, nr. 48, p. 134

Ms lat 8016 Ovidius, Metamorphoses, verlucht te Venetië of Napels, ca 1480 of Rome, ca 1475-1485 thans (site: Gallica) toegeschreven aan Gaspare da Padova)

literatuur:

  • De Marinis 1947-1952, II, p. 119; IV, pl. 183
  • Alexander 1969 (2), p. 18
  • Armstrong 1981, nr. 47, p. 42-3, 133
  • Parijs 1984, nr. 147
  • Garzelli & De la Mare 1985, p. 486
  • London-New York 1994-1995, nr. 46

Res. Vélins 390 Clemens V, Constitutiones, verlucht te Venetië, ca 1476 door de Meester van de Londense Plinius, gedrukt te Venetië, 1476 door Nicolaus Jenson

literatuur:

  • Gesamtkatalog der Wiegendrucke VI (1934), nr. 7098
  • Parijs 1950, nr. 226
  • Armstrong 1981, nr. 42, p. 130-1

Rome, Biblioteca Casanatense

Inc. 897 Antonius Andrea, Quaestiones super XII libros metaphysicae Aristoteles, verlucht te Venetië, ca 1477 door de Meester van de Londense Plinius, gedrukt te Vicenza, 12 mei 1477 door Herman Liechtenstein

literatuur:

  • Armstrong 1981, nr. 43, p. 131

Inc. 1143 Gaius Plinius Secundus, Historia naturalis, verlucht te Venetië, ca 1476 door de Meester van de Londense Plinius, gedrukt te Venetië, 1476 door Nicolaus Jenson

literatuur:

  • Armstrong 1981, nr. 40, p. 129

Valencia, Biblioteca Central de la Universidad

Ms 292 (voorheen: 738) Marcus Fabius Quintilianus, Institutiones oratoriae, verlucht te Napels, ca 1482

literatuur:

  • De Marinis 1947-1952, II, p. 143-4; IV, pl. 214
  • Armstrong 1981, nr. 50, p. 135

Vaticaanstad, Biblioteca Apostolica Vaticana

Ms reg lat 128 Augustinus, De civitate dei, verlucht te Napels, ca 1483

literatuur:

  • De Marinis 1947-1952, IV, pl. 309b
  • Alexander 1969 (2), p. 20
  • Armstrong 1981, nr. 51, p. 136

Venetië, Fondazione Giorgio Cini

Inv. 2114 losse miniatuur uit psalter met David in zijn studeerkamer, verlucht te Venetië, ca 1477-80 door de Meester van de Londense Plinius

literatuur:

  • Venetië 1968, nr. 54|
  • Mariani Canova 1969, p. 44, 150
  • Armstrong 1981, nr. 45, p. 131-2

Literatuur

  1. Waagen 1854, III, p. 452-3
  2. Abbott 1905, nr. 434
  3. Wescher 1931, p. 114-116
  4. Gesamtkatalog der Wiegendrucke VI (1934), nr. 7098
  5. De Marinis 1947-1952, I, p. 74, 94, 95 ; II, p. 69, 119, 143, 144; IV, pl. 183, 214
  6. Oxford 1948, nr. 69
  7. Parijs 1950, nr. 226
  8. Oates 1954, nr. 1640
  9. Rome 1954, nr. 700
  10. Stockholm 1962, nr. 32
  11. Armstrong 1966, p. 348-9
  12. Levi d’Ancona 1967, p. 21-22
  13. Venetië 1968, nr. 54
  14. Mariani Canova 1969, p. 44, 64, 66, 150, 154-5
  15. Alexander 1969 (2)
  16. De Marinis 1969, I, p. 46; II, pl. 31
  17. Pächt & Alexander 1970 (II), nr. 563
  18. Berlijn 1975, nr. 169
  19. Armstrong 1981
  20. Parijs 1984, nr. 147, p. 168
  21. Garzelli & De la Mare 1985, p. 486
  22. Armstrong 1986
  23. Mariani Canova 1988 (2), p. 49-50
  24. Berlijn 1994, nr. I.14
  25. London-New York 1994-1995, p. 36, nrs. 28, 46, 90, 91, 92
  26. Cambridge 2005, nr. 174
  • Bradley 1887-1889 –
  • Thieme-Becker 1907-1950
  • D’Ancona & Aeschlimann 1949 –