Berlijn, Staatsbibliothek der Stiftung Preussischer Kulturbesitz, ms germ quart 42, f. 19v:  Maria van Gelre (detail)

Meester van Maria van Gelre

Direct link to:

Berlijn, Staatsbibliothek der Stiftung Preussischer Kulturbesitz, Ms germ quart 42 gebedenboek van Maria van Gelre

Rotthalmünster, Antiquariat Heribert Tenschert, Ms s.n. getijdenboek, Parijs en/of Gelderland (Nijmegen), ca 1400-1410

Noord-Nederlands boekverluchter, werkzaam in het 1e kwart van de 15e eeuw in Noord-Oost Nederland (hertogdom Gelre). Ontleent zijn naam aan het handschrift dat hij verluchtte voor Maria van Gelre in 1415, meer in het bijzonder aan de in dit handschrift voorkomende paginagrote miniatuur van deze hertogin.

Berlijn, Staatsbibliothek der Stiftung Preussischer Kulturbesitz, ms germ quart 42, f. 19v:  Maria van Gelre

Zijn kleurenschema – warm geel en schitterend rood – is origineel in zijn era. Zijn stijl sluit aan bij  Keulse meesters van die tijd, met name de Meester van St. Veronica (Utrecht/New York 1989, p. 58). Vergelijk ook Hoogewerff, 1936,  die eveneens verwijst naar Keulen.

Naast de Meester van Maria van Gelre werkte nog een tweede kunstenaar aan het eerste deel van dit handschrift, te weten de Meester van de Passie van Maria van Gelre. Diens werk wordt sedert Nijmegen 2018-2019 onderscheiden in dat van de Meester van de Passie zelf en van de Temporale Meester van Maria van Gelre.

Het tweede deel van het gebedenboek van Maria van Gelre werd ongeveer tien jaar later verlucht door een van de Meesters van Otto van Moerdrecht, en behoort tot diens beste werk.

Het Berlijnse handschrift is slechts een deel van de oorspronkelijke codex. Nog eens 137 bladen bevinden zich thans onder signatuur cod. 1908 in de Osterreichische Nationalbibliothek in Wenen. Ook deze bladen zijn versierd door de Meester van Maria van Gelre. Zij bevatten kleine gehistorieerde initialen en randversiering, echter geen miniaturen.

Catalogus

Berlijn, Staatsbibliothek der Stiftung Preussischer Kulturbesitz

Ms germ quart 42 gebedenboek van Maria van Gelre , Noord-Nederland (Nijmegen), ca 1415, verluchting door de Meester van Maria van Gelre: o.a. f. 19v, 284v; de Meester van de Passie van Maria van Gelre: o.a. f. 27v, 30v, 36r, 39v, 43v; de Temporale Meester van Maria van Gelre, o.a. 45r, 50v, 59r, 67v en een ca 1423-1426 toegevoegde sectie met kalender en een drietal miniaturen op het einde van de Meesters van Otto van Moerdrecht: f. 467v, 475r, 476v

Berlijn, Staatsbibliothek der Stiftung Preussischer Kulturbesitz, ms germ quart 42, f. 74r, 75v, 78r

literatuur:

  • Byvank-Hoogewerff 1925, nr 14
  • Hoogewerff 1936-1947, I, p. 162-172
  • Byvank 1943, p. 19-20, afb. 7
  • Panofsky 1953, p. 100-102
  • Amsterdam 1958, nr. 146
  • Wenen 1962, nr. 207
  • Delaissé 1968, p. 19-20
  • Hamburg 1969, nr. 48
  • Keller 1969
  • Brussel 1971
  • Keulen 1972-1973, nr. C9 en Q10
  • Harthan 1977, p. 78-81
  • Berlijn 1987, nr. 45
  • Utrecht/New York 1989, nr. 17
  • De Gouden Eeuw van Gelre 2001, nr. IV 2
  • Nijmegen 2005, nr. 22
  • Kunstschrift 2018, nr. 4
  • Nijmegen 2018-2019

Brussel, Koninklijke Bibliotheek

Ms 9020-23 bijbel, ca 1431, wellicht zijn de   miniaturen die betrekking hebben op de apocalyps late werken van de Meester van  Maria van Gelre, zie Utrecht/New York 1989, p. 137

literatuur:

  • Utrecht/New York 1989, nr. 39

Londen, Sotheby’s

Catalogus 16 juni 1997 (Beck) Lot 20 het Cockerell-getijdenboek, Oost-Nederland (Hertogdom Gelre), ca 1420 verlucht in de omgeving van de Meester van Maria van Gelre

literatuur:

  • Byvank-Hoogewerff 1925, nr. 22
  • Byvanck 1937, p. 52, 126, pl. XXXIII, fig. 95-98
  • Amsterdam 1958, nr. 150
  • Delaissé 1968, p. 20
  • Kraus 1978, nr. 52
  • Keulen 1987, nr. 49
  • Utrecht/New York 1989, nr. 18
  • Sotheby’s catalogus 16 juni 1997 (Beck), lot 20

Münster, Westfälisches Landesmuseum

Ms 528 getijdenboek

Particuliere verzameling

Los blad uit verder verloren gegaan getijdenboek met Aanbidding door de Herders

Particuliere verzameling, Los blad uit verder verloren gegaan getijdenboek met Aanbidding door de Herders

Rotthalmünster, Antiquariat Heribert Tenschert

Ms s.n. getijdenboek, Parijs en/of Gelderland (Nijmegen), ca 1400-1410 verluchting door de Meester van Maria van Gelre: f. 13v: Annunciation to the shepherds; 39v: Nativity; 44v: Visitation; 49v: Adoration of the Magi; 54v: Presentation in the temple; 58v: Flight into Egypt; 66v: Coronation of the Virgin; 88v: Pentecost; 92v: Christ in judgement; 111v: The Virgin with Child; 116v: ‘Deesis’ = Christ with the Virgin and St John; 120v: Mass for the dead; en een anoniem Parijse verluchter: f. 19r: Annunciation to the Virgin Mary; 85r: Crucifixion

Rotthalmünster, Antiquariat Heribert Tenschert, Ms s.n. getijdenboek, f. 13v: Aankondiging aan de herders

Katalog XX Illumination und Illustration (1987), nr. 2 getijdenboek, Parijs, ca 1390 verlucht in de omgeving van de Meester van Maria van Gelre

literatuur:

  • Tenschert 1987, nr. 2

Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek

Cod. 1908 afgesplitst deel met 137 bladen van het oorspronkelijke gebedenboek van Maria van Gelre, thans te Berlijn

literatuur:

  • Nijmegen 2005, nr. 23

Literatuur

  1. Vogelsang 1899, p. 21, 31, 98
  2. Byvank-Hoogewerff 1925, nrs. 14, 22
  3. Hoogewerff 1936-1947, I, p. 162-172
  4. Byvanck 1937, p. 52, 126, pl. XXXIII, fig. 95-98
  5. Byvank 1943, p. 19-22, afb. 7-9
  6. Panofsky 1953, p. 100-102
  7. Amsterdam 1958, nrs. 146, 150
  8. Wenen 1962, nr. 207
  9. Delaissé 1968, p. 19, 20
  10. Hamburg 1969, nr. 48
  11. Keller 1969
  12. Brussel 1971, nr. 8
  13. Keulen 1972-1973, nr. C9 en Q10
  14. Berlijn 1975, nr. 141
  15. Harthan 1977, p. 78-81
  16. Kraus 1978, nr. 52
  17. Berlijn 1987, nr. 45
  18. Keulen 1987, nr. 49
  19. Tenschert 1987, nr. 2
  20. Utrecht/New York 1989, p. 58, 67-71, 137, nrs. 17, 18, 39
  21. Sotheby’s catalogus 16 juni 1997 (Beck), lot 20
  22. De Gouden Eeuw van Gelre 2001, nr. IV 2
  23. Nijmegen 2005, nrs. 22, 23
  24. Kunstschrift 2018, nr. 4
  25. Nijmegen 2018-2019