Philadelphia, Free Library of Philadelphia, Rare Book Department , Ms Widener 6, f. 20v (detail) door Meester van Mazarine

Meester van Mazarine

Direct link to:

Madrid, Biblioteca Nacional, Ms Vitr 25-1 getijdenboek

Rotthalmünster, Antiquariat Heribert Tenschert, Katalogus  66 – LXVI “Das Pariser Stundenbuch an der Schwelle zum 15. Jahrhundert”, (2011), Nr. 5 getijdenboek

Frans boekverluchter, werkzaam in het 1e kwart van de 15e eeuw. Ontleent zijn naam aan een  handschrift dat thans wordt bewaard in Parijs, Bibliothèque Mazarine, ms. 469.

De hand van de Meester van Mazarine treffen we ook aan op folio 84r van de beroemde Grandes Heures van Jean de Berry.

De Meester van Mazarine behoorde tot de werkplaats van de Meester van Boucicaut. Zijn werk werd vroeger veelal en ten onrechte aangezien als werk van de Meester van Boucicaut zelf.

Gabriel Bartz 1999 onderkende als eerste dat het voorheen aan de Meester van Boucicaut toegeschreven werk uiteenvalt in 2 onderscheiden stijlen. De Meester van Mazarine onderscheidt zich van de Meester van Boucicout door een elegantere lijnvoering en minder aandacht voor ruimte en perspectief.

Het werk van de Meester van Mazarine is voorts nauw verwant met dat van de vroege Meester van Bedford en de Meester van Egerton 1070, waarmee hij ook meermaals samenwerkte.

Mogelijk is de Meester van Mazarine afkomstig uit Middennederland of Duitsland. Panayotova in Cambridge 2016, p. 127-129 zag in het handschrift 251 bewaard in Cambridge, Fitzwilliam Museum, aanwijzingen van de verluchter omtrent het kleurgebruik met de termen: « rot » (of) « root » )voor de kleur rood) en « himel » (voor de kleur blauw).

Parijs, Bibliothèque Nationale, Ms. fr. 2810, f. 21v

Catalogus

Cambridge, Fitzwilliam Museum

Ms 251 Barthélemy l’Anglais, Le Livre de la propriété des choses, Parijs, ca 1415 Boucicaut medewerkers (meer in het bijzonder de Meester van Mazarine)

Cambridge, Fitzwilliam Museum, Ms 251, f. 15r: Adam en Eva in het Paradijs (detail) door Meester van Mazarine

literatuur:

  • Cambridge 1966, nr. 70
  • Meiss 1968, p. 79
  • Wormald & Giles 1982, p. 172-5
  • Meyer 1996, p. 368-375
  • Bartz 1999, p. 119
  • Parijs 2004 (3), nr. 27
  • Cambridge 2005, nr. 152
  • Cambridge 2016, nr. 1

Genève, Bibliothèque Publique et Universitaire

Ms fr 165 Pierre Salmon, Dialogues, ca 1411-12, Meester van Boucicaut en werkplaats volgens de oudere literatuur; door Parijs 2004, nr. 52 wordt de hand van een van de medewerkers van de Meester van Boucicaut herkend, t.w. de Meester van Mazarine

Genève, Bibliothèque Publique et Universitaire, Ms fr 165, f. 4r (detail) door Meester van Mazarine

literatuur:

  • Senebier 1779, p. 407-414
  • Aubert 1912, p. 20-22, pl. xxxv
  • Meiss 1968, p. 25-26, 87-88, fig. 69, 72-78
  • Genève 1976, nr. 34
  • Thomas 1979, nr. 30
  • Parijs 2004, nr. 52

Keulen, Renate König Collectie

Ms nr. 5 Durrieu-Getijdenboek, Parijs, ca 1415-1420 verluchting door Meester van Mazarine: f. 85r koning David, 103r Kruisiging, 110v Pinksteren; omgeving Meester van Bedford: f. 29r annunciatie; 117r doodsbed; omgeving Meester van Egerton: f. 20r Engelpièta, 180r Sebastiaan, 181v Christoffel

literatuur:

  • Parijs 1955, nr. 207 daar als Meester van Boucicaut
  • Meiss 1967, p. 341 daar als Pseudo-Jacquemart, Meester van Boucicaut en werkplaats Meester van Egerton
  • Keulen 2001 (1), nr. 5

Parijs, Bibliothèque Nationale, ms lat 919, f. 84: Nederdaling in Hel

Londen, British Library

Ms Egerton 1070 getijdenboek  van René d’Anjou, Parijs, ca 1405-1410, verluchting door Meester van  Egerton 1070 en werkplaats: f. 6v-45, 54v-90v, 95-96v, 98-103v, 105-109v; de Meester van Mazarine: f. 91-94v, 111-134v, 140; een volgeling van de Meester van het Parement de Narbonne: f. 97, 97v; een volgeling van Jacquemart de Hesdin: f. 104, 104v; later ca 1435-1445 in de Provence aangevuld met 5 miniaturen door Barthélemy van Eyck, zie ook aldaar

literatuur:

  • Meiss  1968, p. 95
  • Harthan 1977, p. 89-92
  • Backhouse 1997, nr. 134
  • Parijs 2004, nr. 165
  • Londen 2011, nr. 144

Ms Yates Thompson 46 getijdenboek, Parijs, ca 1410 verluchting door Meester van Bedford: f. 14v, 61v, 84, 156v;  twee leden van de werkplaats van de Meester van Bedford: resp. f. 68v, 100v, 150 en f. 16v, 45, 55v, 72v, 79, 141v;  Meester van Mazarine: f. 25;  artiest uit de omgeving van de Meester van Guise: f. 13, 18v, 113v, 117, 122, 127, 133, 137v; artiest uit de omgeving van een van de artiesten van Oxford, Bodleian Library, ms Douce 144: f. 199, 204v

Londen, British Library, ms Yates Thompson 46, f. 25r: annunciatie (detail) door Meester van Mazarine

literatuur:

  • site british library (geraadpleegd 2006)

Madrid, Biblioteca Nacional

Ms Vitr 25-1 getijdenboek, Parijs, wellicht voor 1405-1408 werkplaats van Meester van Boucicaut / Meester van Mazarine: f. 1 St. Mattheus; Meester van Egerton 1070 en werkplaats: overige 7 miniaturen

Oxford, Bodleian Library

Ms Douce 144, getijdenboek, ca 1408, met ca 1417 toegevoegde tekeningen, verluchting door Meester van Mazarine, vroeger benoemd als werk uit de werkplaats van Meester van Boucicaut: o.a. f. 68v; werkplaats van de Meester van Bedford: f. 5v; tekeningen toegevoegd aan de randen van ff. 105-110 door Meester van Hieronymus

Oxford, Bodleian Library, Ms Douce 144, f. 68v: aankondiging aan de herders – 69r: versierde tekstpagina door Meester van Mazarine

literatuur:

  • Meiss 1963, p. 149-150
  • Pächt 1963, p. 137-8
  • Pächt & Alexander 1966 (1), nr. 641
  • Meiss 1968, p. 106-108
  • Meiss 1974 (1) p. 104, 124, 151, 367, 405
  • De Hamel 1986, pl. 166, 170
  • Parijs 2004, nr. 185

Zie over dit handschrift ook onder Meester van Boucicaut

Parijs, Bibliothèque Mazarine

Ms 469 Getijdenboek  van Mazarine, Parijs ca 1415

literatuur:

  • Parijs 1955, nr. 205
  • Meiss 1968, p. 113-114
  • Sterling 1987, nr. 54
  • Bartz 1999
  • Parijs 2004, nr. 175

Parijs, Bibliothèque Nationale

Ms fr 2810 Marco Polo, Le Livre des merveilles; Odoric de Pordenone, Itinerarium de mirabilibus orientalium Tartarorum, traduit en français par Jean le Long; Guillaume de Boldensele, Liber de quibusdam ultramarinis partibus et praecipue de Terra sancta, traduit en français par Jean Le Long et Lettres adressées au pape et réponse de Benoît XII, traduit en français par Jean Le Long; De l’estat et du gouvernement du grant Kaan de Cathay, empereur des Tartares, traduit en français par Jean Le Long; Jean de Mandeville, Voyages; Hayton, Fleur des estoires de la terre d’Orient; Riccoldo da Monte di Croce, Liber peregrinationis, traduit en français par Jean Le Long, Parijs, ca 1410-1413 verluchting door Meester van Mazarine en medewerkers: 38 of 39 miniaturen van het Livre des Merveilles: f. 1, 2, 2v, 3, 3v, 4, 4v, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 10v, 11v, 12, 12v, 13v, 14v, 15v, 16v, 18, 18v, 20v, 21v, 23, 80, 82, 83, 84, 85, 86v, 87, 88, 89v, 91, 92?, 93v, 95v; 13 of 14 miniaturen van het l’Itinerarium d’Odoric de Pordenone: f. 97, 104, 105, 105v, 106, 106v, 107, 108, 108v?, 109v, 110v, 113, 114,115); 11 miniaturen van het Liber de quibusdam ultramarinis partibus: f. 116, 117, 118v, 119v, 122, 124, 125, 126, 128, 129v, 131v; de 4 miniaturen van de correspondance avec Benoît XII: f. 132v, 133, 134, 134v, de 4 miniaturen van het Livre de l’estat du grand kaan, f. 136v, 137v, 139, 139v; 49 miniaturen van de Voyages de Jean de Mandeville: f. 141, 151, 153, 153v, 154, 157v, 159, 161v, 163, 164, 165v, 167, 170, 173, 174, 177, 178, 178v, 179v, 181, 198, 199v, 200v, 201, 201v, 203, 204, 205, 206, 207, 208, 208v, 209v, 210v, 211v, 212, 213, 214, 215, 216, 217, 218, 219, 219v, 220, 221, 222, 223, 224; 3 miniaturen van de Fleur des estoires d’Orient de Hayton: f. 226, 233, 233v; 2 miniaturen van de Liber peregrinationis: f. 268, 275; Meester van Boucicaut: mogelijk 2 miniaturen: f. 92 en 108v; Meester van de Cité des Dames: 6 miniaturen: f. 168, 168v, 171, 171v, 175v en 180v; Meester van Egerton 1070 en een artiest van de Bedford Trend: 63 miniaturen, waarvan 44 in de voyage de Marco Polo: f. 17, 19v, 22v, 24, 25v, 26, 27, 28, 29v, 30v, 31v, 33, 34, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 44, 45, 46v, 47v, 49, 50, 51, 52v, 54, 55v, 58, 59, 59v, 61, 62v, 64, 67, 69, 71, 72, 73v, 74v, 76v, 78; 19 miniaturen in het livre de Jean de Mandeville: f. 142v, 144, 146, 147, 182, 183v, 184, 185, 186, 186v, 188, 188v, 190v, 191, 192, 193, 194v, 195v, 197; een eerste secundaire verluchter is verantwoordelijk voor f. 98v, 102, 103, 227, 228, 228v, 229v, 230, 231, 232, 234, 234v, 235, 236, 237, 238, 239, 240, 241, 276, 277v, 278v, 280, 281, 282, 283, 284, 286v, 287, 290v, 291, 291v, 292, 293v, 294v, 296v, 299; een tweede secundaire verluchter is verantwoordelijk voor f. 242v, 243, 244, 245, 245v, 246v, 247v, 248v, 249, 250v, 251v, 253, 254v, 255, 256, 257, 258, 258v, 260, 261, 262, 263, 265, 266; een derde secundaire verluchter is verantwoordelijk voor f. 269, 270, 270v, 271, 272, 274, 274v; de miniatuur op f. 42v tot slot is van de hand van Évrard d’Espinques

literatuur:

Parijs, Bibliothèque Nationale, Ms. fr. 2810, f. 1r-2r

Ms fr 23279 Pierre Salmon, Réponses a Charles VI et lamentation au roi sur son état, ca 1409, werkplaats van de Meester van Boucicaut = in dit geval Meester van Mazarine: f. 1v, 53r en 60v; overige door werkplaats van de Meester van de Cité des Dames

Parijs, Bibliothèque Nationale, Ms fr 23279 Pierre Salmon, Réponses a Charles VI et lamentation au roi sur son état, f. 1v, 53r, 60v

literatuur:

  • Parijs 1955, nr. 197
  • Meiss 1968, p. 124-125
  • Meiss 1974 (1), p. 382
  • Thomas 1979, nr. 29
  • Parijs 1995, nr. 28
  • Parijs 2004, nr. 51

Ms lat 919 Grandes Heures van Jean de Berry, Parijs, 1409 f. 84r Nederdaling in de Hel door Meester van Mazarine  

literatuur:

  • Thomas 1979, nr. 20
  • Parijs 2004, nrs. 43A, 43B

zie voor overige verluchters en literatuur onder Jacquemart de Hesdin en Pseudo-Jacquemart

Ms lat 10538 Getijdenboek van Joseph Bonaparte, Parijs, na 1415 verluchting door Meester van Mazarine, later ca 1421-1430 voltooid door Meesters van de Gouden Ranken: toevoeging 12 miniaturen met heiligen en een cyclus met de scheppingsdagen 

Parijs, Bibliothèque Nationale, Ms. lat. 10538, f. 31: annunciatie

literatuur:

  • Leroquais 1927, I, p. 338
  • Baltimore 1949, nr. 86
  • Parijs 1955, nr. 199
  • Wenen 1962, nr. 116
  • Meiss 1968, p. 127-128
  • Cardon-Lievens-Smeyers 1985, p. 159
  • Dogaer 1987, p. 31
  • Sterling 1987, nr. 55
  • Parijs 2004, nr. 177
  • Parijs-Brussel 2011-2012, p. 140-141

Ms n. acq. lat. 3107 Getijdenboek van Saint-Maur, Parijs ca 1410-1412

literatuur:

  • Parijs 1955, nr. 203
  • Parijs 2004, nr. 176

Philadelphia, Free Library of Philadelphia, Rare Book Department

Ms Widener 6 getijdenboek, Parijs, ca 1415-1420, verluchting door Meester van Mazarine: f. 13r-114r; volgeling van de Meester van Egerton: f. 147v, 149r, 150v, 152r, 153v, 155r; stijl van de Meester van Bedford: f. 71r, 105v, 220v

Philadelphia, Free Library of Philadelphia, Rare Book Department , Ms Widener 6, f. 78v-79r door Meester van Mazarine

literatuur:

  • Philadelphia 2001, nr. 32

Quimper, Bibliothèque municipale

Ms 42 getijdenboek, Parijs, ca 1400, verluchting door medewerker van de Meester van Mazarine,   medewerker van de Meester van Luçon en medewerker van de Pseudo-Jacquemart

literatuur:

  • Avril 2004
  • Parijs 2004 (1), nr. 204

Rotthalmünster, Antiquariat Heribert Tenschert

Katalogus  66 – LXVI “Das Pariser Stundenbuch an der Schwelle zum 15. Jahrhundert: Die Heures de Joffroy und weitere unbekannte Handschriften” (2011), Nr. 5 getijdenboek, Parijs, ca 1410 Meester van Mazarine: 13 grote miniaturen, w.o. f. 53v visitatie, 65v geboorte, 72r aankondiging aan de herders, 77r aanbidding door de wijzen

Rotthalmünster, Antiquariat Heribert Tenschert, Katalogus  66 – LXVI “Das Pariser Stundenbuch an der Schwelle zum 15. Jahrhundert: Die Heures de Joffroy und weitere unbekannte Handschriften” (2011), Nr. 5 getijdenboek, f. 93v – 94r

literatuur:

  • König 2011 “Das Pariser Stundenbuch an der Schwelle zum 15. Jahrhundert: Die Heures de Joffroy und weitere unbekannte Handschriften” (2011), Nr. 5 (als: niet eerder gepubliceerd)

Katalogus 80 – LXXX “Paris mon Amour, I” (2017), Nr. 5 getijdenboek, Parijs, ca 1405-1406 Meester van Mazarine: 11 grote miniaturen, f. 21r annunciatie, 42v visitatie, 53r geboorte, 58v aankondiging aan de herders, 62v aanbidding door de wijzen, 67r Jezus in de tempel, 71r vlucht naar Egypte, 77v kroning van Maria, 83r Majestas domini, 100r kruisiging, 104v pinksteren en anoniem meester: 1 miniatuur, f. 108v Maria met Kind

Rotthalmünster, Antiquariat Heribert Tenschert, Katalogus 80 – LXXX “Paris mon Amour, I” (2017), Nr. 5, f. 100r: Kruisiging

literatuur:

  • König 2017 “Paris mon Amour“ Vols.I, II, nr. 5 (als: niet eerder gepubliceerd)

Literatuur

  1. Senebier 1779, p. 407-414
  2. Aubert 1912, p. 20-22, pl. xxxv
  3. Leroquais 1927, I, p. 338
  4. Baltimore 1949, nr. 86
  5. Parijs 1955, nr. 197, 199, 203, 205, 207
  6. Wenen 1962, nr. 116
  7. Meiss 1963, p. 149-150
  8. Pächt 1963, p. 137-138
  9. Cambridge 1966, nr. 70
  10. Pächt & Alexander 1966 (1), nr. 641
  11. Meiss 1967, p. 341
  12. Meiss 1968, p. 25-26, 79, 87-89, 95, 106-108, 113-114-115, 124-125; fig. 69, 72-78
  13. Meiss 1974 (1), p. 104, 124, 151, 293-6, 336-9, 364-5, 367, 377-382, 405
  14. Genève 1976, nr. 34
  15. Harthan 1977, p. 89-92
  16. Thomas 1979, nrs. 20, 29, 30
  17. Wormald & Giles 1982, p. 172-5
  18. Cardon-Lievens-Smeyers 1985, p. 159
  19. De Hamel 1986, pl. 166, 170
  20. Dogaer 1987, p. 31
  21. Sterling 1987, nrs. 54, 55
  22. Parijs 1991, nr.
  23. Parijs 1995, nr. 28
  24. Meyer 1996, p. 368-375
  25. Backhouse 1997, nr. 134
  26. Bartz 1999
  27. Chatelet 2000, p. 34-38, 162-164
  28. Keulen 2001 (1), nr. 5
  29. Philadelphia 2001, nr. 32
  30. Avril 2004
  31. Parijs 2004 (1), nrs. 43A, 43B, 51, 52, 55, 165, 169, 175, 176, 177, 185, 204, 219, p. 202, 263, 276, fig. 76
  32. Parijs 2004 (3), nr. 27
  33. Cambridge 2005, nr. 152
  34. König 2011 “Das Pariser Stundenbuch an der Schwelle zum 15. Jahrhundert: Die Heures de Joffroy und weitere unbekannte Handschriften” (2011), Nr. 5
  35. Londen 2011, nr. 144
  36. Parijs-Brussel 2011-2012, p. 140-141
  37. Cambridge 2016, p. 127-129
  38. König 2017 “Paris mon Amour“ Vols.I, II, nr. 5