New York, Pierpont Morgan Library, PML 26984, f. 3v: frontispice

Meester van de Putti

Italiaans boekverluchter en ontwerper van houtsnedes, werkzaam in Venetië rond 1469-1473. Hij ontleent zijn naam aan de alom aanwezige cherubijntjes (“putti”) in de door hem verzorgde verluchtingen. Hij is de verluchter van het titelblad tot het tweede deel van Boek III van de Columba, thans bewaard in de Nationale Bibliotheek van Oostenrijk in Wenen. Op dit blad staat namelijk het Griekse motto waarmee hij zijn werk schijnt te hebben gesigneerd. Naast deze incunabel versierde de Meester van de Putti nog een groot aantal andere incunabelen, waaronder een tweedelige bijbel bewaard in de Pierpont Morgan Library in New York. Het frontispice van volume II noemt Amstrong in London-New York 1994-1995, nr. 81, een van de meest ambitieuze architecturale en picturale illustraties ooit geschilderd in enig Venetiaans Renaissance boek.

Catalogus

Cambridge, Fitzwilliam Museum

McClean Inc. 111 Marcus Tullius, Cicero, verlucht in Venetië, ca 1470 door de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Vindelinus de Spira, 13 augustus 1470

literatuur:

  • Gesamtkatalog der Wiegendrucke VI (1934), nr. 6926
  • Armstrong 1981, p. 104, nr. 7

Chantilly, Musée Condé, Cabinet des Livres

XX.II.D.5 (nr. 1491) Gaius Plinius Secundus, Historia naturalis, verlucht in Venetië, ca 1472 door de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Nicolaus Jenson, 1472

literatuur:

  • Armstrong 1981, p. 111-2, nr. 16

Eton, College Library

Aurelius Theodosius Macrobius, In Somnium Scipionis expositio, Saturnalia, verlucht in Venetië, ca 1472 door de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Nicolaus Jenson, 1472

literatuur:

  • Armstrong 1981, p. 114-115, nr. 20

Liverpool, Liverpool City Libraries, Picton Library

Francesco Petrarca, Canzoniere, verlucht in Venetië, ca 1470 door de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Vindelinus de Spira, 1470

literatuur:

  • Armstrong 1981, p. 104-5, nr. 8

Londen, British Library

IB 19672 Gaius Julius Solinus, De mirabilibus mundi, verlucht in Venetië, ca 1473 door de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Nicolaus Jenson, 1473

literatuur:

  • Armstrong 1981, p. 116, nr. 23

IB 19768 Marcus Tullius Cicero, Orationes selectae, verlucht in Venetië, ca 1471 door de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Christophorus Valdarfer, 1471

literatuur:

  • Gesamtkatalog der Wiegendrucke VI (1934), nr. 6765
  • Armstrong 1981, p. 107, nr. 12

IB 25603 Marcus Valerius Martialis, Epigrammata, verlucht in Venetië of Ferrara, ca 1471 door de Meester van de Putti, gedrukt te Ferrara door Andreas Belfortis, Gallus, 1471

literatuur:

  • Armstrong 1981, p. 107-8, nr. 13

Londen, Sotheby’s

Catalogus 19 juni 1989, lot 3033 het Sainte-Chapelle Getijdenboek, Parijs of Bourgondië, ca 1500-1510 verluchting door verschillende verluchters in verschillende stijlen, met o.a. Italiaanse invloeden; de miniaturen op f. 73r en 134v door verluchter in stijl van de Meester van de Putti

literatuur:

  • Kraus 1957 (catalogus 85), nr. 106
  • Kraus 1978, nr. 87
  • Sotheby’s 19 juni 1989, lot 3033

Manchester, John Rylands University Library

Nr. 18971 Antonius Ursatus, Pro Nicolai Marcelli principatu congratulatio, verlucht in Venetië, ca 1473 door de Meester van de Putti, gedrukt te Padua door Bartholomaeus de Valdezoccho en Martinus de Septem Arboribus, na 21 oktober 1473

literatuur:

  • Armstrong 1981, p. 118, nr. 28

Milaan, Biblioteca Trivulziana

Francesco Petrarca, Sonnetti e canzoni. Trionfi, verlucht in Venetië, ca 1472 door de Meester van de Putti, gedrukt te Padua door Bartholomaeus de Valdezoccho en Martinus de Septem Arboribus, 6 november 1472

literatuur:

  • Parijs 1950, nr. 286
  • Mariani Canova 1969, p. 148
  • Armstrong 1981, p. 115-116, nr. 21

New Haven, Yale University Library

Ms Marston 31 (voorheen: Marston 256) Bartolommeo de Ferrara, Polistoro, Venetië, ca 1473 verluchting door Meester van de Putti

literatuur:

  • Armstrong 1981, p. 117-8, nr. 27

New York, Public Library, Rare Books Division

Gaius Plinius Secundus, Historia naturalis, verlucht in Venetië, ca 1472 door de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Nicolaus Jenson, 1472 lit: Armstrong 1981, p. 110-111, nr. 15

New York, Pierpont Morgan Library

Ms M 867 Joannes Jovianus Pontanus, Carmina varia (en) Gregorius Tifernas Publius, Amoris triumphus, verlucht in Venetië, ca 1475-14802 door een volgeling van de Meester van de Putti lit: Armstrong 1981, p. 120, nr. 31

PML 26983 en 26984 tweedelige bijbel, verlucht in Venetië, ca 1471 door de Meester van de Putti, gedrukt in Venetië, 1 augustus 1471 door Vindelinus de Spira

literatuur:

  • Thurston & Bühler 1939 nr. 722
  • New York 1939, nr. 222
  • Stechow 1942, p. 213-225
  • New York 1947, nr. 58
  • New York 1949, nr. 127
  • New York 1957, nr. 47
  • Armstrong 1981, p. 15-6, 25-6, 106-7, nr. 11
  • London-New York 1994-1995, nr. 81

Oxford, Bodleian Library

Auct. L.I.8,9 Titus Livius, Historiae Romanae decades, verlucht in Venetië, ca 1470 door de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Vindelinus de Spira, 1470 lit: Pächt & Alexander 1970 (II), p. 109|| Armstrong 1981, p. 102-3, nr. 4

Ms Buchanan e 15 Lucius Fenestella, De magistratibus romanorum, verlucht in Venetië, ca 1471-3 door de Meester van de Putti lit: Pächt & Alexander 1970 (II), nr. 558||Armstrong 1981, p. 117, nr. 26

Padua, Biblioteca Capitolare del Duomo

Ms A 69 breviarium, Venetië, ca 1455-1465 verluchting door Meester van de Putti: f. 541 en 589; anoniem meester hand A: f. 9, 322; anoniem meester hand B: f. 234 lit: Armstrong 1981, p. 101, nr. 1

Padua, Biblioteca del Seminario Vescovile, Sala Forcellini

K.1 Gaius Plinius Secundus, Historia naturalis, verlucht in Venetië, ca 1472 door de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Nicolaus Jenson, 1472 lit: Armstrong 1981, p. 108-110, nr. 14

Parijs, Bibliothèque Mazarine

Nr. 32 Marcus Valerius Martialis, Epigrammata, verlucht in Venetië, ca 1469-1473 door de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Vindelinus de Spira, 13 augustus 1470 lit: Armstrong 1981, p. 105, nr. 9

Parijs, Bibliothèque Nationale

Res C 357 Lucius Coelius Firmianus Lactantius, Opera, verlucht in Venetië, ca 1478 door volgeling van de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Andres de Paltasischis en Boninus de Boninus, 1478 lit: Armstrong 1981, p. 119-120, nr. 30

Res Yd 57 Francesco Petrarca, Sonnetti e canzoni. Trionfi, verlucht in Venetië, ca 1472 door de Meester van de Putti, gedrukt te Padua door Bartholomaeus de Valdezoccho en Martinus de Septem Arboribus, 6 november 1472 lit: Armstrong 1981, p. 116, nr. 22

Philadelphia, Free Library of Philadelphia

Ms Lewis E 235 Quitus Horatius Flaccus, Opera, verlucht in Venetië, ca 1471-3 door de Meester van de Putti lit: Sotheby’s 3 april 1957, lot 16||Christie’s 28 november 1960, lot 52||Armstrong 1981, p. 117, nr. 25

Privéverzameling Italië, Milaan, Alberto Falck Verzameling (Armstrong 1981, p. 116-7, nr. 24)

Marcus Tullius Cicero, De amicitia, De senectute, De paradoxis (manuscript), verlucht in Venetië, ca 1470-1472 door de Meester van de Putti lit: Armstrong 1981, p. 116-7, nr. 24

Privéverzameling Verenigde Staten (Armstrong 1981, p. 105, nr. 10)

Marcus Fabius Quintilianus, Institutiones oratoriae, verlucht in Venetië, ca 1471 door de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Nicolaus Jenson, 21 mei 1471 lit: Armstrong 1981, p. 105-6, nr. 10

Privéverzameling Verenigde Staten, New York, George Abrams Verzameling (Armstrong 1981, p. 114, nr. 19)

Marcus Tullius Cicero, Tusculanae quaestiones, verlucht in Venetië, ca 1472 door de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Nicolaus Jenson, 1472 lit: Sotheby’s 9 mei 1978, lot 632||Armstrong 1981, p. 114, nr. 19

Privéverzameling Zwitserland (Armstrong 1981, p. 103-4, nr. 6)

Sint Aurelius Augustinus, De civitate Dei, verlucht in Venetië, ca 1470 door de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Johannes en Vindelinus de Spira, 1470 lit: Christie’s 18 november 1970, lot 2||Armstrong 1981, p. 102-3, nr. 4

San Marino, Huntington Library

Ms HM 1031, Cicero, Tusculanae Disputationes, Venetië,  ca 1470 lit: Dutschke et al 1989, p. 293-4||http://sunsite3.berkeley.edu/Scriptorium (2005)

Treviso, Biblioteca Civica

Nr. 12249 Cicero, Marcus Tullius, Tusculanae quaestiones, verlucht in Venetië, ca 1472 door de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Nicolaus Jenson, 1472 lit: Mariani Canova 1969, p. 148||Armstrong 1981, p. 113-114, nr. 18

Vaticaanstad, Biblioteca Apostolica Vaticana

Stamp. Barb. A.A.A.IV.1 Gaius Plinius Secundus, Historia naturalis, verlucht in Venetië, ca 1472 door de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Nicolaus Jenson, 1472 lit: De Marinis 1960, II , nr. 1510||Armstrong 1981, p. 112-3, nr. 17

Stamp. Ross. 759 Eusebius Pamphilus, De evangelica praeparatione, verlucht in Venetië, ca 1470 door de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Nicolaus Jenson, 1470 lit: Mariani Canova 1969, p. 32-4||Gesamtkatalog der Wiegendrucke VIII (1978), nr. 9440||Armstrong 1981, p. 103, nr. 5

Wenen, Graphische Sammlung Albertina

Inv. 2587 los blad uit een Titus Livius, Historiae Romanae decades, verlucht in Venetië, ca 1469 door de Meester van de Putti, uitgegeven door Johannes Andreae Bishop van Aleria, gedrukt in Rome door Conradus Sweynheym en Arnoldus Pannartz, 1469 lit: Mariani Canova 1969, p. 32-8, 108-9||Armstrong 1981, p. 21-2, 102, nr. 2||London-New York 1994-1995, nr. 80

Wenen, Graphische Sammlung Albertina, Inv. 2587, frontispice

Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek

Cod 1591 Johannes de Deo (?), Columba, Tractatus asceticus, verlucht in Venetië ca 1475 door de Meester van de Putti: o.a. f. 1 Boek 1, f. 84 Boek 3; Meester van de Pico Plinius: o.a. f 43 Boek 3, f 16v Boek 2; de Meester van Douce: f. III Boek 1 lit: Hermann 1931, p. 190-200||Thurston & Bühler 1939, nr. 1679||Mariani Canova 1969, p. 36-7, 149|| Alexander 1977, nrs. 15-16 daar als: Antonio Maria Sforza||Armstrong 1981, p. 18-19, 75, 118-9, nr. 29||London-New York 1994-1995, nr. 70

Ink. 5.C.9 Titus Livius, Historiae Romanae decades, verlucht in Venetië, ca 1470 door de Meester van de Putti, gedrukt te Venetië door Vindelinus de Spira, 1470 lit: Hermann 1931, p. 60-63||Mariani Canova 1969, p. 148||Armstrong 1981, p. 102, nr. 3

San Marino, Huntington Library, Ms HM 1031, f. 2: titelpagina

Literatuur

  1. Hermann 1931, nr. 138, p. 60-63, 190-200
  2. Gesamtkatalog der Wiegendrucke VI (1934), nrs. 6765, 6926
  3. Thurston & Bühler 1939, nr. 722
  4. New York 1939, nr. 222
  5. Stechow 1942, p. 213-225
  6. New York 1947, nr. 58
  7. New York 1949, nr. 127
  8. Parijs 1950, nr. 286
  9. Kraus 1957 (catalogus 85), nr. 106
  10. New York 1957, nr. 47
  11. Sotheby’s 3 april 1957, lot 16
  12. Christie’s 28 november 1960, lot 52
  13. De Marinis 1960, II, nrs. 1510, 1679
  14. Mariani Canova 1969, p. 32-38, 108, 109, 148, 149
  15. Pächt & Alexander 1970 (II), p. 109, nr. 558
  16. Christie’s 18 november 1970, lot 2
  17. Kraus 1978, nr. 87
  18. Sotheby’s 9 mei 1978, lot 632
  19. Alexander 1977, nrs. 15-16
  20. Gesamtkatalog der Wiegendrucke VIII (1978), nr. 9440
  21. Armstrong 1981
  22. Dutschke et al 1989, p. 293-294
  23. Sotheby’s 19 juni 1989, lot 3033
  24. London-New York 1994-1995, nrs. 70, 80, 81
  25. http://sunsite3.berkeley.edu/Scriptorium (2005)