Meester van Rambures

(Master of Rambures | Maître de Rambures)

Frans boekverluchter uit de onmiddellijke omgeving van Simon Marmion, en werkzaam in Amiens rond 1454-1460 tot 1490 (wellicht later, mogelijk zelfs tot 1505, zie hierna). In de jaren 1468-1475 verbleef de Meester van Rambures in Brugge, alwaar hij betrokken was bij de verluchting van een viertal handschriften.

De Meester van Rambures ontleent zijn door Reynaud & Avril 1993, p. 93 gegeven naam aan een in Amiens bewaard gebleven getijdenboek met onder meer een kalender voor die stad, verlucht in opdracht van de Picardijnse edelman Jacques de Rambures (overleden 1488), raadsheer van Karel de Stoute en daarna van Lodewijk XI.

Amiens was toen als hoofdstad van Picardië een deel van de Bourgondische Nederlanden.

De Meester van Rambures wordt op basis van hetzelfde handschrift door Plummer 1982 ook genoemd de Meester van Amiens 200.

Gil 1999 en Parijs-Brussel 2011-2012, p. 405 stellen dat de Meester van Rambures mogelijk geïdentificeerd kan worden als Jean Beugier een schilder genoemd in de archieven van Amiens tussen 1473 en 1505. Hij was de zoon van Pierre Beugier, eveneens een schilder, actief in Amiens tussen 1460 en 1473. Als deze veronderstelling juist zou zijn betekent dit dat de Meester van Rambures een langere dan voorheen aangenomen loopbaan zou hebben gehad (1454-1505).

Een zekere Jennin Beugier wordt genoemd in de rekeningen van de hertog van Bourgondië als medewerker van Vrancke van der Stockt. Deze Jennin (op te vatten als de jonge Jean) Beugier was betrokken bij de voorbereidingen van de festiviteiten rond het huwelijk van Karel de Stoute met Margaretha van York, in mei 1468.

Genoemde Vrancke van der Stockt was een leerling van de beroemde Vlaamse primitief Rogier van der Weyden en diens opvolger als stadschilder van Brugge. Dit zou dan weer de invloed van Rogier van der Weyden in het werk van de Meester van Rambures moeten verklaren, alsook de samenwerking van de Meester van Rambures met de Brugse verluchters uit de jaren 1468-1475.

De getijdenboeken van de Meester van Rambures vertonen een gevarieerde iconografie, maar hij leek toch vooral gespecialiseerd in historische en didactische boeken. De Meester van Rambures kende het werk van Rogier van der Weyden. Sommige van zijn getijdenboeken verraden onmiskenbaar de invloed van het Bladelin-altaar en het Columba-retabel van Rogier van der Weyden. De invloed is echter eerder iconografisch dan stilistisch; er blijft sprake van een Noord-Franse stijl.

De Meester van Rambures tekende nogal gedrongen figuren met ovale gezichten. Zijn heldere koloriet is beperkt. Hij modelleert de gewaden niet met een netwerk van korte streepjes maar door middel van rechte penseelstreken. Donkerder tinten duiden de schaduwpartijen aan. De plooien breken scherp.

Catalogus

Amiens, Bibliothèque municipale

Ms 200 getijdenboek van Jacques de Rambures, Amiens, ca 1460-1470 alle miniaturen door Meester van Rambures, m.u.v. de annunciatie op f. 31 door medewerker van de Luxemburg Meester

literatuur:

• Avril & Reynaud 1993, nr. 45
• Smeyers 1998, p. 346-347
• Nash 1999, nr. 1

Baltimore, Walters Art Gallery

Ms W 201 Jean de Wavrin, Chronique d’Angleterre, Brugge, ca 1470-1480 (andere delen uit dit handschrift in Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, Ms 133 A 7, vols. 1-3 en Oxford, Bodleian Library, ms. Laud misc. 653; een fragment met de Zwarte Prins en de burgers van Calais in Londen, Sotheby’s, Catalogus 29 juni 2007, lot 12, is mogelijk eveneens afkomstig uit dit handschrift)

literatuur:

• Los Angeles-London 2003, p. 256 en nt 10
• Sotheby’s 29 juni 2007, lot 12

Berlijn, Staatliche Museen Preussischer Kulturbesitz

Hdschr 94 Valerius Maximus, Facta et dicta memorabilia, Amiens (?) ca 1420 en 1460

literatuur:

• Berlijn 1988, nr. 110
• Parijs-Brussel 2011-2012, p. 405, ill. 301

Kunstbibliothek, Lipp. Cd 1 Miroir du salut humain, ca 1450-70

literatuur:

• Berlijn 1975, nr. 130
• Smeyers 1998, p. 346-347

Boulogne-sur-mer, Bibliothèque municipale

Ms 149 II Jacques de Guise, Histoire des nobles princes de Hainaut, ca 1465-1470

literatuur:

• Winkler 1925, p. 161
• Parijs 1955, nr. 316
• Plummer 1982, p. 14, 15
• Avril & Reynaud 1993, nr. 46
• Smeyers 1998
• Parijs-Brussel 2011-2012, p. 404, ill. 300

Chantilly, Musée Condé

Ms 770 Valerius Maximus, Faits et dits mémorables des romains (vertaling door Simon de Hesdin en Nicolas de Gonesse van Facta et dicta memorabilia), Hesdin, ca 1480

Literatuur:

• Parijs-Brussel 2011-2012, p. 404, nt. 3

Den Haag, Koninklijke Bibliotheek

Ms 133 A 7, vols. 1-3 Jean de Wavrin, Chronique d’Angleterre, Brugge, ca 1470-1480 (andere delen uit dit handschrift in Baltimore, Walters Art Gallery, ms. W 201 en Oxford, Bodleian Library, ms. Laud misc. 653; een fragment met de Zwarte Prins en de burgers van Calais in Londen, Sotheby’s, Catalogus 29 juni 2007, lot 12, is mogelijk eveneens afkomstig uit dit handschrift)

literatuur:

• Los Angeles-London 2003, p. 256 en nt 10
• Sotheby’s 29 juni 2007, lot 12

Den Haag, Museum Meermanno-Westreenianum

Ms 10 A 15 Biblia Pauperum, Hesdin of Amiens ca 1470-80, door navolger van de Meester van Rambures

• 

• 

literatuur:

• Den Haag 2002, nr. 29, p. 68, 69

Lille, Bibliotheque Municipale

Ms 823 Valerius Maximus, Faits et dits mémorables des romains (vertaling door Simon de Hesdin en Nicolas de Gonesse van Facta et dicta memorabilia), Hesdin, ca 1480

Literatuur:

• Parijs-Brussel 2011-2012, p. 404, nt. 3

Londen, British Library

Ms add 19738 getijdenboek, Amiens ?, ca 1460-1480

literatuur:

• Avril & Reynaud 1993, p. 95

Ms Royal 15 D iv Quintus Curtius Rufus, Livre des fais d’Alexandre le grant (vertaling door Vasco Fernandes de Lucena), Amiens?, ca 1475-1480

literatuur:

• London 2011, nr. 149

Ms Royal 17 F iv Valerius Maximus, Faits et dits mémorables des romains (vertaling door Simon de Hesdin en Nicolas de Gonesse van Facta et dicta memorabilia), Brugge, ca 1470, verluchting door Meester van Rambures en volgeling van Willem Vrelant

literatuur:

• Los Angeles-London 2003, nr. 66

Londen, Sotheby’s

Catalogus 29 juni 2007, lot 12 fragment met de Zwarte Prins en de burgers van Calais in Londen uit een Jean de Wavrin, Chronique d’Angleterre, Brugge, ca 1470-1480, mogelijk afkomstig uit het handschrift dat thans verspreid is over Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, Ms 133 A 7, vols. 1-3, Oxford, Bodleian Library, ms. Laud misc. 653 en Baltimore, Walters Art Gallery, Ms W 201

literatuur:

• Los Angeles-London 2003, p. 256 en nt 10
• Sotheby’s 29 juni 2007, lot 12

New Haven, Yale University, Beinecke Rare Book and Manuscript Library

Ms 427 Christine de Pisan, Livre des trois vertus, Hesdin?, ca 1460

literatuur:

• Cahn & Marrow 1978, p. 243-5, nr. 68, pl. 24
• Plummer 1982, nr. 20

New York, Pierpont Morgan Library

Ms M 194 getijdenboek, Amiens?, ca 1460

• 

• 

• 

literatuur:

• Plummer 1982, nr. 19
• Avril & Reynaud 1993, p. 95

Ms 212-213 Histoire ancienne jusqu’à César, Amiens, ca 1460

• 

• 

• 

Literatuur:

• Avril & Reynaud 1993,p. 76, 97

Oxford, Bodleian Library

Ms Laud misc. 653 Jean de Wavrin, Chronique d’Angleterre, Brugge, ca 1470-1480 (andere delen uit dit handschrift in Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, Ms 133 A 7, vols. 1-3 en Baltimore, Walters Art Gallery Ms W 201; een fragment met de Zwarte Prins en de burgers van Calais in Londen, Sotheby’s, Catalogus 29 juni 2007, lot 12, is mogelijk eveneens afkomstig uit dit handschrift)

literatuur:

• Los Angeles-London 2003, p. 256 en nt 10
• Sotheby’s 29 juni 2007, lot 12

Parijs, Bibliothèque de l’Arsenal

Ms 3079-3080 Livre du roi Modus et de la reine Ratio, Amiens, ca 1485-1490

• 

• 

Literatuur:

• Parijs-Brussel 2011-2012, p. 404, nt. 4

Ms 5087 en 5088 Jean Mansel, Histoire romaines (gemaakt voor Filips de Goede), Hesdin, ca 1455-60 verluchting door Loyset Liédet en Meester van Rambures: 5 grote miniaturen op het einde van ms 5088 (is de in andere literatuur genoemde meester uit de omgeving van Simon Marmion)

• 

• 

literatuur:

• Winkler 1925, p. 194
• Durrieu 1927, p. 59-60, pl. XXVII
• Plummer 1982, p. 14, 15
• Avril & Reynaud 1993, nr. 44
• Gil 1999, vol. 2, p. 499-552, vol. 4, p. 1010-1013, nr. 48
• Parijs-Brussel 2011-2012, nr. 115

Voor overige literatuur zie onder: Loyset Liédet

Ms 5196 Valerius Maximus, Faits et dits mémorables des romains (vert. door Simon de Hesdin en Nicolas de Gonesse van Facta et dicta memorabilia), Brugge, ca 1470 verluchting openingsminiatuur op f. 1 door door Meester van Rambures, overige miniaturen in stijl van Willem Vrelant

literatuur:

• Winkler 1925, p. 195
• Avril & Reynaud 1993, nr. 47
• Los Angeles-London 2003, p. 256

Parijs, Bibliothèque Nationale

Ms fr 1301 Livre du roi Modus et de la reine Ratio, Amiens, ca 1480

Literatuur:

• Parijs-Brussel 2011-2012, nr. 116

Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek

Cod 2549 Roman de Girart de Roussillon, Brussel, na 1448 verluchting door Dreux Jehan / Meester van Girart de Roussillon, ook werk van Meester van Rambures?

literatuur:

• Plummer 1982, p. 14, 15

Voor verdere literatuur zie onder: Dreux Jehan

Literatuur

1. Winkler 1925, p. 161, 194, 195
2. Durrieu 1927, p. 59-60, pl. XXVII
3. Parijs 1955, nr. 316
4. Brussel 1959, nr. 65
5. Berlijn 1975, nr. 130
6. Cahn & Marrow 1978, p. 243-5, nr. 68, pl. 24
7. Plummer 1982, nrs. 19, 20, p. 14, 15
8. Berlijn 1988, nr. 110
9. Avril & Reynaud 1993, p. 93-97, nrs. 44, 45, 46,47
10. Smeyers 1998, p. 346-347
11. Gil 1999, vol. 2, p. 499-552, vol. 4, p. 1010-1013, nr. 48
12. Nash 1999
13. Den Haag 2002, nr. 29, p. 68, 69
14. Los Angeles-London 2003, p. 255-6, nr. 66
15. Sotheby’s 29 juni 2007, lot 12
16. Marc Gil, « Couleur et grisaille dans l’œuvre du Maître de Rambures (Amiens, v. 1454-1490) : l’exemple des “Faits des Romains” du Musée Condé de Chantilly (ms. 770) et de la Bibliothèque municipale de Lille (ms. 823) », in Marion Boudon-Machuel, Maurice Brock & Pascale Charron, (dir.) Aux limites de la couleur : monochromie et polychromie dans les arts, 1300-1650, Turnhout, Brepols, 2011, p. 141-156
17. London 2011, nr. 149
18. Parijs-Brussel 2011-2012, p. 404-406, nrs. 115, 116
19. Marc Gil, « Picardie-Hainaut: Quelques remarques sur les livres d’heures produits par le Maître de Rambures et Simon Marmion », Sandra Hindman & James H. Marrow (dir.), Books of Hours Reconsidered, London-Turnhout, 2013, p. 265-277