Parijs, Bibliothèque Nationale, ms. lat. 9471, f. 159r (detail)

Meester van Rohan

Direct link to:

Grandes Heures de Rohan

Ms Richardson 42 De Buz Getijdenboek

Frans boekverluchter, werkzaam in de 1e helft van de 15e eeuw. Hij ontleent zijn naam aan een getijdenboek met een uniek en mysterieus karakter dat in latere tijden heeft toebehoord aan de familie Rohan, maar dat hoogstwaarschijnlijk oorspronkelijk is vervaardigd voor Yolanda van Aragon of een van haar kinderen.

De Grandes Heures de Rohan is een van de meest intrigerende getijdenboeken ooit gemaakt. Krachtige vervormingen worden gecombineerd met een verontrustend pathos.

Parijs, Bibliothèque Nationale, ms. lat. 9471, f. 159r – 135v; Bewening

Hoewel vooruitstrevend in sommige aspecten, lijkt het werk van de Rohan-meester op andere punten bijna ouderwets. Zo vertoont hij weinig interesse in perspectief of natuurlijke landschappen en is hij grotendeels immuun voor de nieuwe Italiaanse invloeden die toentertijd in Parijs opgang deden. Schoonheid boeide de Rohan-meester niet, het weergeven van religieuze ideeën des te meer.

Door hun grootse opzet, hun tragische, onheilspellende inslag en het meedogenloze realisme van de met opzet overdreven groot weergegeven personages verlenen de miniaturen van de Rohan-Meester aan de Franse boekverluchting een nieuwe dimensie en een tot dan toe ongekende felheid.

Gewoonlijk wordt aangenomen dat de Rohan-meester leiding gaf aan een drukke werkplaats, begunstigd en van opdrachten voorzien door het Huis van Anjou, en wisselend gevestigd te Parijs, Angers, Bourges, Troyes en in de Provence.

Hij schijnt het werk van de Meester van Boucicaut en de Meester van Bedford, en dat van de Gebroeders van Limburg te hebben gekend. Zijn volwassen stijl is echter zo dwingend en meeslepend en afwijkend van hetgeen in Parijs gebruikelijk was, dat geleerden zijn bronnen en herkomst ook buiten Parijs hebben gezocht.

Genoemd wordt bijvoorbeeld Catalonië (het land van zijn beschermvrouwe Yolanda van Aragon) maar ook de (Noordelijke) Nederlanden (Delaisse 1968, p. 84).

Parijs, Bibliothèque Nationale, ms. lat. 9471

Vraag blijft waarom we de hand van de Rohan-Meester zelf slechts in weinige miniaturen herkennen en waarom het merendeel van de verluchtingen, ook die in handschriften bestemd voor de meest vooraanstaande opdrachtgevers, aan medewerkers wordt overgelaten.

Thomas in: Meiss & Thomas 1973, p. 27, noemt als mogelijke verklaring dat de meester wellicht niet de leider was van een belangrijke werkplaats van boekverluchting, maar dat hij, naast het incidenteel vervaardigen van miniaturen, zich ook bezighield met het schilderen van panelen (zie het doek in het Laon Museum, de tekening in het Braunschweig museum) en het vervaardigen van fresco’s en het maken van ontwerpen voor gobelins.

De eerste essentiële studies van de Rohan werkplaats zijn van de hand van Durrieu 1912 (2), Heimann 1932 en Porcher 1945. Porcher was de eerste die wees op de mogelijke relaties met modellen van de Gebroeders van Limburg. Hij toonde overtuigend aan dat de Meester van Rohan gebruik maakte van modellen uit de Belles Heures de Jean, Duc de Berry, geschilderd door de Gebroeders.

Een voorloper van de Meester van Rohan was de Meester van Giac, welke meester ook een gedeelte van de verluchtingen in het Getijdenboek van Rohan voor zijn rekening nam.

Catalogus

Amiens, Bibliothèque Municipale

Ms Lescalopier 17 getijdenboek, Troyes, ca 1420-30

literatuur:

  • Parijs 1955, nr. 230
  • Meiss 1974 (1), p. 401
  • Amiens 1998-1999, nr. 16
  • Chalons-en-Champagne, Troyes & Reims 2007-2008, nr. 6

Baltimore, Walters Art Gallery

Ms 741 getijdenboek

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 401

Braunschweig, Herzog Anton Ulrich Museum

Tekening met het Wonder van Bethesda

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 401

Cambridge, Fitzwilliam Museum

Ms 62 getijdenboek van Isabella Stuart, Angers (?), ca 1417-8 of ca 1431 Meester van Rohan, en latere toevoegingen, Nantes (?), ca 1440 Meester van François I van Bretagne: portretten van Isabella Stuart, o.a. f. 20

Cambridge, Fitzwilliam Museum, Ms 62, f. 13r: Sint Johannes – f. 14v: Sint Lukas

literatuur:

  • Searle 1876, nr. 21
  • James 1895 (1), p. 156-174
  • Durrieu 1912 (1)
  • Durrieu 1912 (2)
  • James 1931, nr. 75
  • Heimann 1932, p. 5-12, 16, 22, 24, 58, 60
  • Toinbee 1946, p. 303-4
  • Ring 1949, p. 203-4
  • Porcher 1959 (2), p. 5, 11
  • Meiss & Thomas 1973, p. 14, 15, 25-27, 246
  • Meiss 1974 (1), p. 263-6, 306-7, 401
  • Harthan 1977, p. 114-7
  • Camille 1985, p. 227-246
  • Emmerson & Lewis 1986, nr. 168
  • Naughton 1991, p. 113-5
  • Legaré 2004, p. 175, figs. 4-5
  • Parijs 2004, p. 316, 371
  • Cambridge2005, nr.88
  • http://www.fitzmuseum.cam.ac.uk/gallery/cambridgeilluminations/4.html-2005
  • Panayotova 2014

Zie ook onder Meester van François I van Bretagne

Cambridge, Fitzwilliam Museum, Ms 62, f. 14v: Sint Lukas – f. 18v: Sint Markus

Cambridge, USA, Harvard College, Houghton Library

Ms Richardson 42 De Buz Getijdenboek, waarschijnlijk Anjou, ca 1420-1425 Werkplaats van de Meester van Rohan

literatuur:

  • Panofsky 1949
  • Baltimore 1949, nr. 96
  • Pittsburgh 1951, nr. 13
  • Los Angeles 1953-1954, nr. 57
  • Cambridge 1955, nr. 64
  • Baltimore 1962, nr. 57
  • Meiss 1974 (1), p. 401
  • Cambridge 1983, nr. 4
  • Nijmegen 2005, nr. 113
Cambridge, USA, Harvard College, Houghton Library, Ms Richardson 42, f. 155r

Chantilly, Musée Condé

Ms 67 getijdenboek

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 401

Chillicothe (Ohio), Ross County Art Museum

Getijdenboek

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 402

Dresden, Sächsische Landesbibliothek

Ms. oc. 61 Jean de Vignay, Jeu des échecs moralisés en Gaston Phébus, Livre de la chasse, verluchting door Meester van Bedford = Haincelin de Haguenot?: f. 134 en mogelijk andere; werkplaats van de Meester van Rohan: f. 1 en andere

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 366, 402

Hamburg, Dr. Jörn Günther Antiquariat

Getijdenboek, Troyes, ca 1415-1420

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 401
  • Site Dr. Jörn Günther Antiquariat

Laon, Museé de Laon

Paneel met de Engel van de annunciatie en donor

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 402

Londen, British Library

Ms Harley 2934 getijdenboek, ca 1412

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 329, 402

Ms Harley 2940, getijdenboek, ca 1420 5 miniaturen door werkplaats of volgeling van de Meester van Boucicaut, 1 miniatuur, t.w. f. 175 met de Maagd en het Kind door (werkplaats van) Meester van Rohan

literatuur:

  • Meiss 1968, p. 96
  • Meiss 1974 (1), p. 402

Londen, Victoria and Albert Museum

Ms Reid 5 Getijdenboek, Troyes, ca 1420-1430 Werkplaats van de Meester van Rohan

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 402
  • Harthan 1983, nr. 14
  • Watson 2011, vol. I, nr. 33

Lyon, Bibliothèque municipale

Ms 5140 getijdenboek, ca 1425-30

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 402

Malibu, J. Paul Getty Museum

Ms 22 getijdenboek, ca 1415 kalender door werkplaats van Meester van Rohan; rest van de miniaturen door werkplaats van de Meester van Boucicaut

literatuur:

  • Meiss 1968, p. 99
  • Meiss 1974 (1), p. 402

Ms 112 los blad uit getijdenboek met de afwijzing van het offer van Joachim en Anna / the rejection of Joachim and Anna’s offering, Parijs, ca 1410-1430

Malibu, J. Paul Getty Museum, Ms 112 los blad uit getijdenboek met de afwijzing van het offer van Joachim en Anna / the rejection of Joachim and Anna’s offering

literatuur:

  • Malibu 2015
  • Morrison 2015

Parijs, Bibliothèque de l’ Arsenal

Ms 647 getijdenboek (2e gedeelte in Princeton)

literatuur

  • Meiss 1974 (1), p. 402

Parijs, Bibliothèque Nationale

Ms fr 226 Boccaccio, Cas des nobles hommes et femmes (vert. door Laurent de Premierfait), ca 1415 Bedford Trend: f. 1-8, 12v, 143-274; Meester van de Cité des Dames: 8v-11v; en werkplaats van de Meester van Rohan: f. 14v-140v

literatuur:

  • Parijs 1955, nr. 176
  • Meiss 1974 (1), p. 367, 381, 402
  • Parijs 1975, nr. 103
  • Parijs 1995, nr. 32

Ms fr 2664 Froissart, Chroniques, Vol II

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 402

Ms fr 15393-4 Guiart des Moulins, Bible Historiale Werkplaats Meester van Rohan : 15393: f. 180 ; 15394 : f. 275-427v ; Volgeling van de Meester van de Berry Apocalypse: 15393: f. 161, 190v-243; 15394: 244-264v, 441v-533; assistent van de Meester van Boethius: 15393: f. 1-148

literatuur:

  • Parijs 1955, nr. 172
  • Meiss 1974 (1), p. 372, 402

Ms fr 16995 Boccaccio, Cas des nobles hommes et femmes

Ms lat 1156A getijdenboek van Rene d’Anjou, Angers, ca 1435-1436 werkplaats van de Meester van Rohan

literatuur:

  • Parijs 1955, nr. 231
  • Dijon 1962, nr. 70
  • Angers 2009-2010, nr. 1

Ms lat 9471 Grandes Heures de Rohan, Parijs, ca 1420 verluchting door de Meester van Rohan en de Meester van Giac

literatuur:

  • Parijs 1904, nr. 89
  • Parijs 1955, nr. 233
  • Meiss & Thomas 1973

Ms lat 13262 getijdenboek

Parijs, Bibliothèque Sainte-Genevieve

Ms 1278 getijdenboek, ca 1420

literatuur:

  • Durrieu 1912 (2), p. 171-2
  • Parijs 1955, nr. 229
  • Meiss 1974 (1), p. 259, 354, 403
  • Simons 2002, p. 74-76, 81
  • Chalons-en-Champagne, Troyes & Reims 2007-2008, nr. 7

Parijs, Museé des Arts Decoratifs

Ms Mosticker 40342 getijdenboek

Princeton, University Library

Ms Garrett 48 getijdenboek (1e deel in Parijs, l’ Arsenal)

Stockholm, National Museum

Nmb 1906 Visitatie

Privé-verzameling (voorheen: Martin le Roy coll)

Martin le Roy Getijdenboek

Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek

Cod 2573 Livre du Roi Modus et de la Reine Racio, Parijs, ca 1410-1420 Werkplaats van de Meester van Rohan

literatuur:

  • Wenen 1978, nr. 26
  • Mazal 1986, afb. 26-27

Literatuur

  1. Searle 1876, nr. 21
  2. James 1895 (1), p. 156-174
  3. Parijs 1904, nr. 89
  4. Durrieu 1912 (1)
  5. Durrieu 1912 (2)
  6. James 1931, nr. 75
  7. Heimann 1932, p. 5-12, 16, 22, 24, 58, 60
  8. Porcher 1945
  9. Toinbee 1946, p. 303-4
  10. Ring 1949, p. 203-4
  11. Panofsky 1949
  12. Baltimore 1949, nr. 96
  13. Pittsburgh 1951, nr. 13
  14. Los Angeles 1953-1954, nr. 57
  15. Panofsky 1953, p. 74, p. 389, nt. 4-6
  16. Parijs 1955, nrs. 172, 174, 176, 229, 230, 231, 233
  17. Cambridge 1955, nr. 64
  18. Porcher 1959, p. 67-69
  19. Porcher 1959 (2)
  20. Baltimore 1962, nr. 57
  21. Dijon 1962, nr. 70
  22. Laclotte 1966, p. 20-23
  23. Pächt & Alexander 1966 (1), nr. 640, pl. L
  24. Meiss 1967
  25. Meiss 1968, p. 96, 99
  26. Meiss & Thomas 1973
  27. Meiss 1974 (1), p. 256-277, 329, 354, 366, 367, 372, 381, 401-404 (catalogus), 306-8, 329, 346-7, 352-4, 357-9, 367, 372, 403
  28. Parijs 1975, nr. 103
  29. Harthan 1977, p. 82-85, 114-117
  30. Wenen 1978, nr. 26
  31. Thomas 1979, p. 102-105
  32. Harthan 1983, nr. 14
  33. Cambridge 1983, nr. 4
  34. Delaisse 1968, p. 84
  35. Camille 1985, p. 227-246
  36. Emmerson & Lewis 1986, nr. 168
  37. Mazal 1986, afb. 26-27
  38. Naughton 1991, p. 113-5
  39. Avril & Reynaud 1993, p. 25, 26, nr. 4
  40. Dachs-Nickel 1995
  41. Parijs 1995, nr. 32-33
  42. Amiens 1998-1999, nr. 16
  43. Simons 2002
  44. Legaré 2004, p. 175, figs. 4-5
  45. Parijs 2004, p. 316, 371
  46. Cambridge 2005, nr. 88
  47. Nijmegen 2005, nr. 113
  48. http://www.fitzmuseum.cam.ac.uk/gallery/cambridgeilluminations/4.html (2005)
  49. Chalons-en-Champagne, Troyes & Reims 2007-2008, nrs. 6, 7
  50. Angers 2009-2010, nr. 1
  51. Villela-Petit 2010
  52. Watson 2011, vol. I, nr. 33
  53. Panayotova 2014
  54. Malibu 2015
  55. Morrison 2015
  • Bradley 1887-1889 –
  • Thieme-Becker 1907-1950
  • D’Ancona & Aeschlimann 1949, p. 141-142